آزمایشگاه دکتر معصومه خاتمی در سیرجان

نوع فعالیت :

تشخیص طبی _ بالینی

مرکز تخصصی انجام تست های سلامت جنین

غربالگری نوزادان , مادران

آزمایش های بارداری و آزمایش خون

کلیه آزمایش های مربوط به کرونا

انجام کلیه آزمایش ها با دستگاه های تمام اتوماتیک

طرف قرارداد با همه بیمه ها

آقای مهندس شهروز جعفری

پذیرش :

۷ صبح تا ۲ بعدازظهر

۴ بعدازظهر الی ۸:۳۰ شب

تلفن :

۰۳۴-۴۲۲۰۰۰۲۱

۰۳۴-۴۲۲۰۰۰۲۲

۰۹۱۹۱۳۹۵۳۲۷

آدرس :

کرمان , سیرجان , خیابان امام , کوچه دکتر ادیب پور ( کوچه ۱۸ ) , آزمایشگاه دکتر معصومه خاتمی

 

توضیحات اضافه :

به آزمایشـــگاه دکتر معصومه خاتمی خوش آمدید
آزمایشگاه با هدف ارتقا سطح تشخیص طبی در سیرجان تاسیس گردید و همزمان با تاسیس آزمایشــگاه اقدام به راه اندازی بخشهای تخصصی نمود.
این آزمایشگاه همواره به اهداف خود که استفاده از بالاترین تکنولوژی ها و متدهای روز دنیا میباشد، پایبند است و با توجه به در اختیار داشتن تجهیزات فوق پیشرفته و همچنین مجموعه ی پرسنل متخصص علوم آزمایشگاهی، روزانه پذیرای همشهریان عزیز می باشد

آزمایش اسپرم:

آمادگی لازم قبل از انجام تست اسپرموگرام:

۱- فاصله بین انجام تست تا آخرین انزال (که به آن مدت زمان خودداری و یا امساک جنسی و یا Duration of Abstinence می گویند) باید بین ۵- ۲ روز باشد (اگر این مقدارکمتراز ۲ روزبود رنگ متمایل به زرد بوده ولی درتحرک تاثیری ندارد اما اگر از ۵ روزبیشتر باشد تعداد اسپرمها زیاد می شود ولی بیشتر انها مرده اند و فاقد تحرک می باشند)

توجه: معمولاً زمانی که تست اسپرموگرام در بار اول مشکلی دارد، توصیه می شود که یک نمونه دیگر هم بلافاصله انجام شود و میانگین دو نتیجه مورد تفسیر قرار گیرد، ولی ذکر این نکته خیلی اهمیت دارد که باید این نمونه هم فاصله زمانی از آخرین نزدیکی و یا انزال عین نمونه اول باشد (یعنی اگر نمونه اول ۴ روز بوده باشد دومی هم حتماً باید بعد از ۴ روز امساک جنسی گرفته شود).

۲- بهتر است در این فاصله از خوردن هر دارویی خودداری شود

۳- شب قبل از آزمایش از گرفتن دوش آب گرم و یا رفتن به سونای گرم و یا جکوزی گرم خودداری شود

۴- بهتر است نمونه در آزمایشگاه و به روش استمناء گرفته شود (مخلوط شدن ترشحات منی با ترشحات واژن می تواند روی کیفیت مایع منی به شدت تأثیر بگذارد)

۵- اگر بیمار ترجیح میدهد در خانه نمونه گیری کند ، اهمیت رساندن سریع (تا ۲۰ دقیقه) و در دمای ۳۷ نمونه (نگه داری نمونه در زیر بغل) را باید به وی گوشزد کنید.

۶- استفاده از کاندوم یا مواد لزج کننده و… و نزدیکی ممکن است در نتایج تداخل کند، بنابراین روش ارجح برای گرفتن نمونه، روش استمناء می باشد.

پرکاری تیروئید یا هیپرتیروئیدیسم Hyperthyroidism

پرکاری‌ تیروئید عبارت‌ است‌ از فعالیت بیش‌ از حد طبیعی‌ غده‌ تیروئید، که‌ هورمون‌های‌ مترشحه‌ از آن‌ در تنظیم‌ تمام‌ کارهای‌ بدن‌ نقش‌ دارند.

در نتیجه‌ این‌ فعالیت بیش‌ از حد، تولید هورمون‌های‌ تیروئید (تیروکسین) افزایش‌ می‌یابد. شایعترین‌ نوع‌ پرکاری‌ بیماری گریوز نامیده می‌شود.

پرکاری‌ تیروئید، بزرگسالان‌ ۵۰-۲۰ ساله‌ و عمدتاً زنان‌ را گرفتار می‌کند.

علل و انواع پرکاری تیروئید:

در این بیماری ( هیپرتیروئیدیسم ) تیروئید بسیار فعال است و تیروکسین خیلی زیاد تولید می‌کند که درصورتی که شدیدأ افزایش یابد به آن تیروتوکسیکوز می‌گویند.

این عارضه در زنان بیشتر از مردان بروز می‌کند.

نشانه‌های آن شامل اضطراب، تپش قلب، کاهش وزن، افزایش اشتها، عدم تحمل گرما، اسهال، و اختلالات قاعدگی است.

شایعترین شکل پرکاری تیروئید بیماری گریوز است، یک بیماری خود ایمنی که در آن بدن پادتن‌هایی تولید می‌کند.

این پادتن‌ها تیروئید را وادار به تولید تیروکسین بیشتری می‌کنند.

در اشخاص مبتلا به بیماری گریوز چشمها بطور غیرعادی بیرون می‌زنند ( اگزوفتالمی ) و پوست ساق پا ورم می‌کند.

علتهای پرکاریهای تیروئید می‌تواند بر اثر یک تومور خوش‌خیم در تیروئید یا یک گواتر مولتی ندولر از قبل موجود باشد.

در موارد نادر، تیروئید می‌تواند بر اثر یک عفونت ویروسی که به آن تیروئیدیت می‌گویند پرکار شود. این بیماری که التهاب تیروئید است می‌تواند باعث آزاد شدن تیروکسین ذخیره شده، شود.

سابقه‌ خانوادگی‌ پرکاری‌ تیروئید، استرس‌، جنس‌ زن و سایر اختلالات‌ ایمنی‌ از عوامل تشدید کننده بیماری هستند.

پس بطور کلی دلايل متعددي براي آن وجود دارد:

همه تيروئيد ممكن است فعاليت بيش از حد داشته باشد و توليد هورمون زياد شود كه به اين شكل بيماري گريوز يا گواتر سمي منتشر گويند.

يك يا چند توده يا گره در تيروئيد افزايش فعاليت پيدا مي‌كنند. اگر توده يك عدد باشد گره سمي خودكار ناميده مي‌شود. چندين توده گواتر سمي چند گره‌اي ناميده مي‌شود.

غده تيروئيد ممكن است دچار التهاب شود كه تيروئيديت ناميده مي‌شود و باعث آزاد شدن هورمون تيروئيد ذخيره در تيروئيد و پركاري تيروئيد ‌شود كه براي چند هفته تا چند ماه طول مي‌كشد.

بعضي افراد ممكن است بيش از حد مورد نياز هورمون تيروئيد مصرف كنند و در آن‌ها علايم پركاري ظاهر شود.

بعضي داروها مانند آميودارون و محلول لوگول حاوي مقدار زيادي يد مي‌باشد كه تيروئيد جهت توليد هورمون از آن استفاده مي‌كند. مصرف اين نوع داروها در بعضي افراد با ايجاد پركاري همراه است.

علایم پرکاری تیروئید:

– علائم پرکاری غده تیرویید در نوزادان:

یکی از نادرترین اختلالات غده تیروئید پرکاری آن در نوزادان می‌باشد.

این وضعیت در نوزادانی که مادران آنها در طول دوران بارداری پرکاری تیروئید داشته‌اند، بندرت رخ می‌دهد.

علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید در نوزادان شامل: گواتر (بزرگی غده تیرویید)، تولد زودرس، تب، قرمزی صورت، تپش قلب، فعالیت و بیقراری می‌باشد.

اگر بیماری خفیف باشد ممکن است نیاز به درمان خاصی پیدا نکند و خود به خود به حالت طبیعی بازگردد.

اما اگر اختلال، کودک را به واقع بیمار کرده باشد درمان باید صورت گیرد و یا داروهای ضد تیروئیدی مورد نیاز است.

بنابراین برای هر خانم بارداری که سابقه پرکاری تیروئید دارد، مشاوره با پزشک مربوطه در طول دوران بارداری بسیار ضروری است.

– علائم پرکاری غده تیروئید در کودکان:

با افزایش فعالیت غده تیروئید، علائم و نشانه‌هایی در کودکان همانند بزرگسالان بروز می‌کند.

می‌توان تپش قلب کودکان را حتی زمانی که او در حال استراحت است حس کرد و همین طور می‌توان به میزان فعالیت او (بی قراری و پرتحرکی، عدم توانایی در بخواب رفتن) توجه نمود.

نشانه رشد سریع این کودکان، کوچک شدن لباسهای آنان است که باید مورد توجه والدینشان قرار گیرد.

والدین و معلمان مدارس معمولاً توجه و دقت بسیار کمی در این موارد بر روی کودکان دارند، اما علائمی چون لرزش دست که سبب بدخط نوشتن می‌شود و یا ضعف عضلات شانه و ران در هنگام بازی و ورزش بسیار قابل اهمیت است.

در هنگام پرکاری غده تیروئید یک و یا بیش از یکی از علائم عصبانیت، کج خلقی و زودرنجی، اختلال خواب، افزایش تعریق، عدم تحمل گرما، کاهش وزن غیر منتظره، چشمان بیرون زده، خیره نگاه کردن، گواتر، تپش قلب سریع، افزایش اشتها، افزایش حرکات دودی روده، دستان گرم و مرطوب و لرزش انگشتان در این افراد دیده می‌شود.

– درگیری چشمی در بیماران پرکاری تیروئید (اگزوفتالمی):

بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید نوعی درگیری چشمی هم خواهند داشت که در حدود ۱۰۰ درصد موارد در پاتولوژی دیده می‌شود.

تمام بیمارانی که پرکاری تیروئید و به دنبال آن درگیری چشمی ناشی از آن را دارند باید در فواصل معین جهت معاینات چشمی و به ویژه کنترل فشار داخلی چشم به چشم پزشک مراجعه کنند.

در درگیری چشمی ناشی از پرکاری تیروئید تمام قسمت‌های چشم شامل پلک‌ها، ترشح اشک، سطح چشم، فشار داخلی چشم، عضلات چشم و عصب بینایی درگیر می‌شوند. بالا ماندن فشار داخلی چشم برای مدت طولانی موجب تخریب فیبرهای عصبی و در نتیجه افت دید و در نهایت کوری می‌شود.

در مطالعه‌ای دیده شد که فشار داخلی چشم در ۲۰ درصد این بیماران بالا است که این رقم شمار بسیار بالایی است. با توجه یافته‌های حاصل از این مطالعه و اثر مخرب بالا بودن فشار داخلی چشم بر بینایی به تمامی بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید توصیه می‌شود که به فواصل معین جهت معاینات چشمی و به ویژه کنترل فشار داخلی چشم به پزشک متخصص مراجعه کنند.

 

– پرکاری تیروئید در دوران بارداری:

۱- پركاری تیروئید باید در دوران بارداری تحت كنترل قرار گیرد اما نكته ای كه در درمان زنان باردار مبتلا به پركاری تیروئید هست اینكه.. مجاز نیستیم از داروهای ضد تیروئید معمول مثل متی مازول، كاربی مازول و … استفاده كنیم و همینطور استفاده از جراحی تیروئید و و یا ید رادیو اكتیو هم ممنوع است و تنها میتونیم از پروپیل تیو اوراسیل استفاده كنیم.

۲- پركاری تیروئید در دوران بارداری می تواند سبب كاهش وزن هنگام تولد جنین، اختلالات رشدی داخل رحمی (IUGR) ، افزایش ضربان قلب جنین و …

۳- علائم و نشانه‌های پركاری تیروئید در نوزادان نیز شامل: گواتر (بزرگی غده تیرویید)، تولد زودرس، تب، قرمزی صورت، تپش قلب، فعالیت و بیقراری می‌باشد. اگر بیماری خفیف باشد ممكن است نیاز به درمان خاصی پیدا نكنند و خود به خود به حالت طبیعی بازگردد. اما اگر اختلال، كودك را به واقع بیمار كرده باشد درمان باید صورت گیرد و یا داروهای ضد تیروئیدی مورد نیاز است.

۴- بنابراین برای هر خانم بارداری كه سابقه پركاری تیروئید دارد، مشاوره با پزشك مربوطه در طول دوران بارداری بسیار ضروری است.

علائم و نشانه‌هاي پركاري تيروئيد چه مي‌باشد؟

– ضربان قلب ۱۰۰-۱۲۰ ضربه در هر دقيقه يا بيشتر.

– افزايش خفيف فشارخون

– تحريك‌پذير بودن

– افزايش تعريق

– ضعف عضلات به خصوص در ناحيه شانه, لگن و ران‌ها

– لرزش دست‌ها

– كاهش وزن علي‌رغم اشتهاي خوب

– ريزش مو

– جدا شدن ناخن از بستر

– تورم نوك انگشتان (چماقي شدن)

– كشيده شدن پلك بالا به سمت بالا

– تغيير در ضخامت پوست

– افزايش حركات دستگاه گوارش

– گواتر

– كاهش تعداد دفعات قاعدگي يا كاهش حجم خونريزي

– بزرگ شدن پستان در آقايان

– ضخيم شدن پوست در جلوي استخوان ساق پا

– چشم‌ها كه از حدقه بيرون زده است.

بيشتر اين علايم با درمان پركاري تيروئيد طبيعي مي‌شوند و ساير نشانه‌ها به درمان جداگانه نياز دارند.

 

بيماري گريوز چيست؟

شايع‌ترين فرم پركاري تيروئيد بيماري گريوز مي‌باشد.

بيماري گريوز يك اختلال در سيستم ايمني فرد مي‌باشد.

به طور طبيعي سيستم ايمني بدن را در مقابل باكتري‌ها و ويروس‌ها محافظت مي‌كند.

در بيماري‌هاي خودايمن مانند گريوز سيستم ايمني بافت فرد را مورد حمله قرار مي‌دهد.

در اين بيماري بدن مواد (آنتي‌بادي) توليد مي‌كند كه باعث تحريك تيروئيد به توليد بيش از حد هورمون مي‌شود.

بيماري ممكن است در ساير افراد فاميل همه ديده شود.

ميزان شيوع در زنان ۵ تا ۱۰ برابر مردان است.

گريوز مي‌تواند با ساير بيماري‌هاي سيستم خود ايمني همراه شود: مانند تيروئيديت مزمن (هاشيموتو), سفيد شدن زودرس موها, ديابت شيرين, آرتريت, پيسي.

انجام آزمايش‌هاي تشخيصي براي پركاري تيروئيد:

همانند ساير بيماري‌ها توجه به اولين علائم و نشانه‌هاي پركاري تيروئيد مي‌تواند زنگ خطري براي انجام كارهاي تشخيصي باشد.

اما تنها پزشك مي‌تواند براساس موارد زير فرد را از داشتن يا نداشتن بيماري آگاه سازد:

۱- تاريخچه بيماري و معاينه باليني بيمار.

۲- مقدار هورمون‌هاي تيروئيد, TSH و آنتي‌بادي‌هاي تحريك كننده تيروئيد موجود در خون (مثل Anti – TPO , Anti TBG)

۳- ارزيابي ساختمان و عملكرد غده تيروئيد با استفاده از تجويز مقدار كم يد راديواكتيو,

۴- مقدار هورمون‌هاي تيروئيد (T4 و T3) در خون.

با توجه به اين كه بعضي مواد يا داروها ممكن است سطح هورمون تيروئيد را در خون تغيير بدهد آزمايش‌هاي اختصاصي مي‌تواند اين اثرات را از هم افتراق دهد.

يكي از هورمون‌هاي مفيد براي تشخيص, اندازه‌گيري TSH يا هورمون تحريك كننده تيروئيدمي باشد كه از هيپوفيز ترشح مي‌شود و كنترل كننده كار تيروئيد مي‌باشد.

هيپوفيز سطح هورمون‌هاي تيروئيد را به طور ثابت تنظيم مي‌كند.

اگر سطح اين هورمون‌ها در خون بالا باشد توليد TSH متوقف مي‌شود.

در نتيجه سطح پايين TSH در خون مي‌تواند حدس قوي به نفع پركاري تيروئيد باشد.

پركاري تيروئيد چگونه درمان مي‌شود؟

هدف اوليه از درمان طبيعي كردن سطح هورمون‌هاي تيروئيد مي‌باشد.

در بيماراني كه علت پركاري تيروئيد مصرف زياد هورمون مي‌باشد بايد دوز دارو تنظيم شود.

در كساني كه علت بيماري التهاب تيروئيد مي‌باشد چون بيماري خود محدود شونده است نياز به درمان اضافه ندارد.

در مواردي كه علت پركاري تيروئيد بيماري گريوز يا گواتر مولتي‌ندولر يا گواتر گره‌اي منفرد سمي باشد درمان شامل يكي از موارد زير مي‌باشد:

۱- داروهاي ضدتيروئيد خوراكي كه شامل متي‌مازول, كار بي‌مازول و يا پروپيل تيواوراسيل مي‌باشد كه براي بيماران با بيماري گريوز به مدت ۵/۱ تا ۲ سال و براي علل ديگر پركاري تيروئيد كمتر مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

وقتي به طور مناسب تجويز شود در كنترل پركاري تيروئيد در عرض چند هفته موثر است. اين داروها عوارض جانبي نيز دارند از جمله بثورات پوستي, خارش يا تب و بندرت التهاب كبد يا كاهش گلبول‌هاي سفيد خون.

بنابراين بيماران بايد جهت شناخت اين عوارض آموزش داده شوند و اگر بيمار دچار زردي پوست, كهير يا خارش شديد, تب بالا يا گلو درد شديد شده بايد داروها را قطع نمود به پزشك خود مراجعه كند.

بعد از آن كه داروي ضدتيروئيد قطع شد احتمال برگشت پركاري تيروئيد وجود دارد.

۲- يد راديواكتيو كه باعث از كار افتادن گواتر و يا كوچك شدن گره يا گره‌‌هاي سمي كه توليد كننده هورمون تيروئيد مي‌باشند, مي‌گردد.

اين درمان بدون خطر است و در بالغين با پركاري تيروئيد به طور گسترده استفاده مي‌شود.

اشعه توليد شده توسط اين مقدار يد باعث تخريب سلول‌هاي تيروئيد مي‌شود, ولي به علت آن كه غلظت آن در تيروئيد بيش از نقاط ديگر است, اشعه به ساير نقاط بدن آسيب نمي‌رساند.

يد راديواكتيو به طور خوراكي به بيمار سرپايي تجويز مي‌شود.

با اين كه مقدار زيادي از فعاليت ماده راديواكتيو ظرف چند روز از بدن خارج مي‌شود, اثرات آن روي غده تيروئيد ممكن است ظرف يك تا سه ماه طول بكشد.

بيشتر بيماران با دوز واحد يد راديواكتيو بهبود مي‌يابند.

عارضه جانبي اين درمان كم‌كاري تيروئيد مي‌باشد.

مداركي وجود ندارد كه اين درمان باعث ايجاد سرطان در تيروئيد يا ديگر قسمت‌هاي بدن شود.

در زنان ايجاد نازايي نمي‌كند و اين زنان قادر به تولد فرزندان سالم مي‌باشند.

امروزه در بسياري از مراكز دنيا تجويز يد راديواكتيو براي درمان پركاري تيروئيد در نوجوانان استفاده مي‌شود.

۳- جراحي تيروئيد يك درمان دائمي ديگر براي پركاري تيروئيد است.

امروزه اين درمان كمتر توصيه مي‌شود زيرا نياز به بستري شدن در بيمارستان دارد و ايجاد مشكلات پس از جراحي از جمله ايجاد اسكار در گردن مي‌شود.

به علاوه ممكن است باعث صدمه به ساختمان‌هاي نزديك به تيروئيد در گردن شود.

عارضه ديگر كم‌كاري تيروئيد مي‌باشد كه اين عارضه به راحتي با قرص لووتيروكسين كه عارضه جانبي ندارد براي تمام عمر قابل درمان مي‌باشد.

۴- داروهايي مانند پروپرانولول كه براي درمان علايم پركاري تيروئيد به كار مي‌رود تا ساير درمان‌ها اثر خود را بگذراند.

بسياي بيماراني كه براي پركاري تيروئيد درمان مي‌شوند دچار كم‌كاري دائم تيروئيد مي‌شوند و بايد به پزشك خود مراجعه كنند.

تست تعیین روز تخمک گذاری:

طول دوره قاعدگی

روز آغاز تست

طول دوره قاعدگی

روز آغاز تست

۲۱ روزه

روز پنجم

۳۱ روزه

روز پانزدهم

۲۲ روزه

روز ششم

۳۲ روزه

روز شانزدهم

۲۳ روزه

روز هفتم

۳۳ روزه

روز هفدهم

۲۴ روزه

روز هشتم

۳۴ روزه

روز هجدهم

۲۵ روزه

روز نهم

۳۵ روزه

روز نوزدهم

۲۶ روزه

روز دهم

۳۶ روزه

روز بیستم

۲۷ روزه

روز یازدهم

۳۷ روزه

روز بیست و یکم

۲۸ روزه

روز دوازدهم

۳۸ روزه

روز بیست و دوم

۲۹ روزه

روز سیزدهم

۳۹ روزه

روز بیست و سوم

۳۰ روزه

روز چهاردهم

۴۰ روزه

روز بیست و چهارم

 

بر اساس جدول فوق روز اول شروع تست را برای بیمار مشخص کرده تا وی هر روز در یک ساعت مشخص به آزمایشگاه مراجعه نماید.

روزی که نتیجه تست مثبت اعلام می شود، باید بین ۱۶ تا ۳۶ ساعت بعد مقاربت انجام شود تا شانس باروری به حداکثر برسد.

تشخیص آزمایشگاهی ناباروری در زنان :

ترانس واژینال به همراه پر کردن حفره رحم با سرم استریل که برای بررسی حفره رحم و تشخیص پولیپ ها ، چسبندگی ها و یا فیبروم از استفاده می شود نتایج بدست آمده شبیه نتایجی است که از طریق هیستروسکوپی یا هیستروسالپنگو گرافی بدست آمده است .

ارزیابی چسبندگی یا آندومتریوز لاپاراسکوپی:

در ارزیابی علت ناباروری گاهی نیاز به مشاهده وضعیت بیرونی رحم، لوله های فالوپ و تخمدان از طریق لاپاراسکوپی می باشد. این ارزیابی شامل مشاهده چسبندگی یا عدم چسبندگی ، آندومتریوز و اختلالات دیگری می شود که می توانند موجب ناباروری گردند. این عمل در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام می شود . یک وسیله تلسکوپی کوچک از طریق یک بریدگی کوچک در زیر ناف در درون حفره شکم قرار داده می شود. سپس پزشک می تواند اندامهای تولیدمثل را در طی این فرآیند مورد بررسی قرار دهد. چنانچه بیمار چسبندگی یا آندومتریوز داشته باشد ,در زمان انجام عمل قابل درمان هستند . کل عمل جراحی کمتر از یک ساعت وقت می گیرد و تعداد زیادی از بیماران در عرض ۴-۳ ساعت از بیمارستان مرخص می شوند .

مشکلات دستگاه ایمنی بدن
مشکلات مربوط به دستگاه ایمنی بدن و عوامل ایمونولوژیک نقش مهمی در ایجاد ناباروری دارند. تشخیص و درمان اینگونه بیماران مشکل است. در بعضی خانم ها،‌ علیه اسپرم مرد ماده ای بنام آنتی بادی ترشح می شود که اسپرم ها را از بین می برد و یا آنها را غیرفعال می کند و یا حتی سبب سقط خود به خود در بعضی از آبستنی ها می شود.

توجه مهم: زمان پاسخگویی بین ساعت ۷-۵ بعد از ظهر به وقت ایران و در روزهای کاری می باشد.

تغییرات هورمونی در سیکل قاعدگی طبیعی :

– افزایش اندک دمای بدن
۳- افزایش ترشح موکوس در مهبل
۴- افزایش میل جنسی
۵- حساس گشتن سینه ها

عوامل موثر بر زمان تخمک گذاری

۱- استرس
۲- بیماری
۳- تغییر و تحولات ناگهانی در سبک زندگی

* معمولا روز تخمک گذاری ۱۶-۱۲ روز (متوسط ۱۴ روز) پیش از آغاز قاعدگی بعدی میباشد.

* هنگامی که یک تخمک رها میگردد ۱۲ تا ۲۴ ساعت فرصت دارد تا توسط اسپرم بارور گردد.

*برای جلوگیری از بارداری میایست حداقل ۵-۴ روز قبل و ۴۸-۲۴ ساعت پس از تخمک گذاری از برقراری رابطه جنسی خودداری کرد. این به این خاطر است که اسپرم قادر است ۵-۴ روز درون بدن زن زنده بماند.

* برای اطمینان بیشتر میبایست از ۶ روز قبل از تخمک گذاری و ۳ روز پس از آن از برقراری رابطه جنسی خودداری کرد

غربالگری کلسترول در نوجوانان :

آکادمی متخصصین اطفال آمریکا در جدیدترین دستورالعمل خود غربالگری روتین کلسترول در نوجوانان و جوانان را توصیه کرده است. بر طبق این دستورالعمل، همه نوجوانان باید یکبار در سن ۱۱-۹ سالگی و بار دیگر در سن ۱۷ تا ۲۱ سالگی آزمایش کلسترول بدهند.

غربالگری نوزادان چیست ؟

غربالگری به روش‌هایی اطلاق می‌شود كه با آنها می‌توان افراد به ظاهر سالمی را كه از نظر ابتلاء به یك بیماری خاص در معرض خطر بیشتری هستند از افراد سالم شناسایی كرد. باید توجه داشت در مورد افرادی كه پُرخطر محسوب می‌شوند برای تشخیص قطعی باید آزمایش‌های تكمیلی انجام شود. امروزه در بسیاری از كشورها برنامه‌های غربالگری نوزادان به صورت گسترده در دست انجام است كه با استفاده از چند آزمایش ساده بر روی خون نوزاد صورت می‌گیرد.
چرا باید این تست‌ها را انجام داد؟
غربالگری نوزادان برای تشخیص زودهنگام بیماری‌های مادرزادی بسیار خطرناك مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر این بیماری‌ها به موقع تشخیص داده نشوند ممكن است باعث بروز عقب‌ماندگی ذهنی، كندشدن رشد جسمی و حتی مرگ شوند.
تاریخچه غربالگری نوزادان
اولین برنامه غربالگری نوزادان حدود نیم قرن پیش در ایالات متحد آمریكا آغاز شد و امروزه حداقل در هفتاد كشور جهان، نوزادان به صورت اجباری و طبق قانون دست‌كم باید از نظر بیماری‌های كم‌كاری تیروئید و فنیل‌ كتونوری مورد آزمایش قرار گیرند.
در ایران از سال ۱۳۸۱ در استان فارس تمامی نوزادان از نظر ابتلاء به سه بیماری كم‌كاری تیروئید، فنیل كتونوری و كمبود آنزیم G6PD (عامل بیماری فاویسم) مورد غربالگری قرار گرفتند و به تدریج از ابتدای سال ۱۳۸۵ دو بیماری دیگر، یعنی افزایش گالاكتوز و بیماری شربت افرا (MSUD) نیز به مجموعه مزبور اضافه شد.

تست‌های غربالگری در چه زمانی باید انجام شوند؟

آزمایش‌هایی كه در طرح‌های غربالگری مورد استفاده قرار می‌گیرند باید پیش از مرخص شدن نوزاد از بیمارستان و یا طی ۵ روز اول پس از تولد انجام شوند.
نمونه‌گیری چگونه انجام می‌شود؟
پس از گرم كردن پای نوزاد و تمیز كردن ناحیه مورد نظر با ماده ضد عفونی كننده مخصوص، با استفاده از یك سوزن خاص (لانست) كه به پاشنه پای نوزاد زده می‌شود، چند قطره خون بر روی كاغذ صافی مخصوص جمع‌آوری شده و پس از ۳ تا ۴ ساعت در حرارت اتاق خشك می‌شود.
نتایج چگونه تفسیر می‌شوند؟
اگر نتیجه آزمایش غیر طبیعی باشد این بدان معنی نیست كه نوزاد حتماً بیمار است بلكه مفهوم آن چنین است كه باید تست‌های تكمیلی روی خون نوزاد انجام شود و همچنین مورد مشاوره پزشك متخصص اطفال قرار گیرد و آنگاه در صورت تأیید بیماری، درمان به سرعت آغاز گردد. روش درمان به نوع بیماری بستگی دارد و شامل رژیم‌های غذایی مخصوص و دارو است.
چه بیماری‌هایی مورد غربالگری قرار می‌گیرند؟
تــركــیـب بیماری‌های مــوجــود در طرح‌های غربــالگــری نوزادان در نواحــی مــختلف جهان متـفــاوت اسـت. طـرح پیشنهادی در حال حاضر شامل شش بیماری است:
۱) كـم‌كـاری مـادرزادی تیروئید: این بیماری باعث كاهش سطح هورمون‌های غده تیروئید و در نتیجه بروز عقب‌ماندگی جسمی و ذهنی شدید می‌شود. تشخیص به موقع و درمان دارویی مانع از بروز هر مشكلی شده و نوزاد به رشد طبیعی خود ادامه خواهد داد.
۲) فنیل‌كتونوری: فنیل آلانــیـن یــكی از اسیدهای آمینـه مهم و ضروری بـدن است. نــقــص ژنــتـیـكی آنزیم‌هایی كه بــاعث مصرف فنـیل آلانـین در چرخه سوخت و ساز بدن می‌شوند، باعث افزایش سطح آن در بدن و ظهور آن در ادرار می‌گردد. در صورت عدم درمان، سطح بالای فنیل آلانین به بافت مغز آسیب می‌رساند و عقب‌ماندگی ذهنی بروز می‌كند. تشخیص زودهنگام و درمان با رژیم‌های غذایی خاص سبب رشد طبیعی كودك می‌شود.
۳) افزایش گالاكتوز (گالاكتوزمی): كودكان مبتلاء به این بیماری به دلیل نقص ژنتیكی در تولید برخی آنزیم‌ها قادر به استفاده از قند موجود در شیر (گالاكتوز) نخواهند بود. به همین دلیل گالاكتوز خون بالا رفته و می‌تواند سبب بروز آب مروارید و آسیب شدید كبدی و مغزی گردد. اولین علامت بروز آن استفراغ‌های طولانی و شدید است و در صورت عدم درمان، عوارض بسیار خطرناكی به دنبال دارد.
۴) بزرگی و پركاری مادرزادی غده فوق كلیوی: در این بیماری بدن قادر به ساختن هورمون كورتیزول نبوده و این نقیصه باعث بروز عقب‌ماندگی جسمی و ذهنی و همچنین بروز صفات پسرانه در دختربچه‌ها می‌شود. تشخیص و درمان به موقع بیماری از بروز عوارض مزبور پیشگیری می‌كند.
۵) بیماری شربت افرا: علت بروز این بیماری وجود اختلال مادرزادی در جذب و استفاده از چند نوع اسید آمینه است. در نتیجه سطح این اسیدهای آمینه در خون افزایش یافته و بویی شبیه بوی شكر سوخته و یا شیره درخت افرا به مایعات بدن از جمله ادرار می‌دهد. تجمع اسیدهای آمینه مزبور به عقب‌ماندگی ذهنی شدید و حتی مرگ منجر می‌شود.

۶) كمبود آنزیم G6PD (بیماری فاویسم): در این بیماری یكی از آنزیم‌های مهم گلبول‌های قرمز خون كاهش یافته و در نتیجه سبب از بین رفتن گلبول‌های قرمز پس از مصرف مواد اكسیدان نظیر برخی داروها و باقلا می‌شود. بیمار سریعاً دچار كم‌خونی شدید همراه شوك، سستی و بی‌حالی می‌گردد و نیز این بیماری در نوزادان می‌تواند دوره زردی را طولانی كند.
شیوع این بیماری‌ها در ایران چقدر است؟
شیوع كم‌كاری مادرزادی تیروئید ۱ به ۳۵۰۰، فنیل كتونوری ۱ به ۱۴۰۰۰، افزایش گالاكتوز ۱ به ۴۰۰۰۰، بیمــاری شـربت افرا ۱ به ۲۰۰۰۰۰، پركاری مادرزادی غده فوق كلیوی ۱ به ۱۰۰۰۰ و كمبود آنزیم G6PD بیش از ۱ به ۱۰۰ نفر است.

کتابچه راهنمای بیماران:

گرچه برای بسیاری از آزمایشات ناشتا بودن الزامی نیست، اما برای آن دسته از آزمایشات که نیاز به ناشتا بودن یا شرایط خاص دارند توضیحات لازم به صورت کتبی یا شفاهی توسط آزمایشگاه در اختیار شما قرار خواهد گرفت.

قسمتی از توضیحات این جزوه که مربوط به آزمایش شما می شود توسط متصدیان آزمایشگاه علامت خورده است. لطفأ آنرا با دقت بیشتر مطالعه فرمائید.

راهنمای ناشتایی جهت انجام آزمایش ها

ناشتایی بازمان مشخص جهت انجام برخی آزمایشها مانند آزمایش قندخون ناشتا، تری گلیسرید، … الزامی است چراکه خوردن غذا می تواند منجر به تغییر درمقادیر آزمایش شود.

دستورالعمل

اگر پزشکان محترم شما یا همکاران ما در آزمایشگاه از شما بخواهند که در وضعیت ناشتا برای انجام آزمایشها مراجعه نمایید خواهشمند است موارد ذیل رعایت گردد:
۱- ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از مراجعه به آزمایشگاه هیچ غذا یا آشامیدنی (بجز آب) نخورده و نیاشامید. [این مدت ناشتایی درشب توصیه شده است که فعالیتهای بدن به حداقل رسیده و مقادیر طبیعی نیز در نمونه های صبح تعیین مقدار شده اند.]

۲- در صورتیکه آزمایشهای مربوط به چربی خون مثل تری گلیسرید برای شما درخواست شده باشد مدت زمان ناشتایی حداقل ۱۲ساعت است.

۳- از نوشیدن آب میوه، چای و قهوه در طی مدت ناشتایی بپرهیزید اما نوشیدن آب بلامانع است (مگرآنکه محدودیت درمصرف آب توسط پزشک یا همکاران آزمایشگاه تذکر داده شده باشد).

۴- طی مدت ناشتایی از استعمال دخانیات، جویدن آدامس و تمرین های بدنی و ورزش پرهیز نمایید. این موارد ممکن است منجر به تحریک سیستم گوارش و تغییر در نتایج آزمایشها شود.

۵- برای جلوگیری از تاثیر گرسنگی زیاد نباید بیمار بیش از ۱۶ ساعت ناشتا باشد.

۶- بعد از نمونه گیری شما می توانید رژیم غذایی عادی و فعالیت روزانه خود را شروع نمایید.

۷- اجازه دارید داروهایی که پزشک دستور قطع آنها را صادر نکرده است مصرف کنید.

۸- جهت جلوگیری از کبودی محل خونگیری شده، آرنج را صاف نگه داشته و به مدت ۵ دقیقه محکم با پنبه روی محل خونگیری فشار وارد سازید. خم کردن آرنج ممکن است احتمال کبودی را افزایش دهد.

آزمایشاتی که احتیاج به حداقل ۴ ساعت ناشتا بودن نیاز دارد:

اوره، اسید اوریک، آلدولاز (برای بررسی اختلالات عضله)

آزمایشاتی که احتیاج به ۸ الی ۱۰ ساعت ناشتا بودن نیاز دارد:

فسفر، GGT، تست تحمل لاکتوز، لیپاز (برای ارزیابی بیماریهای پانکراس)، C-Peptide و انسولین (برای تشخیص انسولینمیا و اختلالات متابولیسم چربی و قندها مورد استفاده قرار می گیرند)، PTH (برای بررسی علت افزایش و یا کاهش کلسیم) ، Anti-GBM Ab. (برای تشخیص التهاب کلیه ناشی از بیماریهای خود ایمنی یا سندرم گودپاسچرز استفاده می شود).

آزمایشاتی که احتیاج به ۱۰ الی ۱۲ ساعت ناشتا بودن نیاز دارد:

آهن، TIBC، گلوکاگون (برای ارزیابی فعالیت پانکراس)، کالسیتونین (برای تشخیص سرطان مدولاری تیروئید)، هموسیتئین

آزمایشاتی که احتیاج به ۱۲ الی ۱۴ ساعت ناشتا بودن نیاز دارد:

کلسترول، تری گلیسرید، گاسترین ، آپولیپوپروتئین ها

آزمایش غربالگری چالش گلوکز (GCT)

خانم ها در دوران حاملگی ممکن است به دیابت حاملگی مبتلا شوند. یکی از آزمایشهای اولیه برای تشخیص این گروه از بیماران آزمایش چالش گلوکز است که در واقع چگونگی پردازش قند توسط بدن شما ارزیالبی می کند. این آزمایش معمولاً در هفته ۲۶ الی ۲۸ حاملگی درخواست و انجام می شود. جهت انجام آزمایش رعایت نکات ذیل الزامی است:
هیچگونه آمادگی قبلی قبل از انجام آزمایش از جمله ناشتا بودن لازم نیست در هنگام مراجعه به آزمایشگاه از شما درخواست خواهد شد که محلول گلوکز آماده شده توسط پرسنل آزمایشگاه را بطور کامل بنوشید ( ۵۰ گرم گلوکز در یک لیوان آب) سپس دقیقاً پس از یک ساعت از نوشیدن محلول گلوکز نمونه خون از شما گرفته شده و میزان قند خون تعیین می گردد

آزمایش قند خون دو ساعته (۲-hPPBG)

بعد از ۱۲- ۱۰ ساعت ناشتا بودن و انجام تست قند خون ناشتا بر حسب درخواست پزشک معالجتان در آزمایشگاه به شما شربت قند می دهند و یا باید صبحانه معمولی خود را میل نمائید. با خوردن آخرین لقمه صبحانه زمان را یاداشت کرده و دقیقأ دو ساعت بعد جهت خونگیری به آزمایشگاه مراجعه نمائید. توجه داشته باشید که از شب قبل از آزمایش و همچنین در فاصله خونگیری اول و دوم نباید هیچگونه تحرک غیر متعارف مانند ورزش و پیاده روی داشته باشید. حتی الامکان صبحانه را در آزمایشگاه صرف نموده و تا زمان انجام آزمایش در آزمایشگاه منتظر بمانید. آزمایش قند ناشتا و دو ساعته را در یک روز انجام دهید.

آزمایش را حتمأ باید قبل از ساعت ۱۰ صبح شروع کنید و از انجام آن در ساعات دیرتر خودداری کنید.

شرایط بیمار برای انجام آزمایش تحمل گلوکز (OGTT)

۱- بیمار باید درصورت امکان داروهایی که ممکن است برتحمل گلوکز اثرگذار باشند را قطع نماید (بامشورت پزشک).

۲- آزمایش باید بعد از سه روز بدون هیچ محدودیت در رژیم غذایی (حداقل ۱۵۰ گرم کربوهیدرات روزانه ) و فعالیت بدنی باید انجام شود.

۳- آزمایش بعد از ۱۲-۱۰ ساعت ناشتایی برروی بیماران سرپایی قابل انجام است. بیمار درفواصل نمونه برداری ها باید در وضعیت نشسته قرار گرفته و از کشیدن سیگار خودداری نماید.

۴- آزمایش تحمل گلوکز را نباید برروی بیماران بستری در بیمارستان ، بیماران غیرفعال و نیز بیماران با بیماری حاد انجام داد.

۵- آزمایش ساعت ۹-۷صبح شروع شده و بعد از گرفتن نمونه ناشتا هر ۳۰دقیقه تا ۳ ساعت پس از میل نمودن محلول قندی ، آزمایش تکرار میگردد.

۶- برای آقایان و خانمهای غیرباردار میزان قندی که برای آزمایش تحمل گلوکز باید میل گردد ۷۵گرم و برای کودکان ۱٫۷۵ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (ماکزیمم تا ۷۵گرم) است.

۷- مسئول نمونه گیری گلوکز را در ۳۰۰ سی سی آب حل نموده و پس از گرفتن نمونه برای قند ناشتا ، بیمار در عرض ۵ دقیقه محلول قندی مذکور را میل مینماید.

۸- بیمار باید در فاصله بین خونگیری ها در محیط آزمایشگاه حضور داشته باشد و از پیاده روی و ورزش و همچنین خوردن و آشامیدن و مصرف دخانیات خودداری کنید. بدیهی است مصرف آب بلامانع می باشد.

کلسترول

– یک هفته قبل از انجام تست رژیم غذایی معمولی داشته باشید و هیچ گونه منع مصرف چربی نداشته باشید (با مشورت پزشک)

– ۲۴ ساعت قبل از انجام تست از مصرف الکل خودداری کنید.

اوره

بیمار باید حداقل ۲ الی ۳ روز پیش از انجام آزمایش از مصرف غذاهای حاوی گوشت زیاد خودداری نماید.

تست های کبدی

– نیازی به ناشتا بودن بیمار نیست. ولی بهتر است حداقل چند ساعت بیمار ناشتا باشد.

– مصرف الکل سبب آسیب به کبد شده و در نتیجه بسیاری از آنزیم های کبدی از جمله آلکالن فسفاتاز، SGOT، SGPT و GGT افزایش می یابد.

– مصرف فنوباربیتال و فنی توئین که جزء داروهای ضد صرع می باشند سبب افزایش سطح آنزیم های کبدی می شود.

– حداقل ۳ روز قبل از آزمایش هیچگونه تزریق عضلانی نداشته باشید.

آهن و TIBC

– شب قبل از آزمایش هم نباید غذای غنی از آهن مثل گوشت قرمز مصرف نماید.

تست تحمل لاکتوز

– برای ارزیابی افرادیکه قادر به هضم شیر نمی باشند مورد استفاده قرار می گیرد

– بیمار هیچگونه فعالیت بدنی در ۸ ساعت گذشته نباید داشته باشد.

– عدم کشیدن سیگار در ۸ ساعت قبل اجباری است.

گاسترین

– برای تشخیص زخمهای معده ناشی از سندرم زولینگر- الیسون مورد استفاده قرار می گیرد.

– ۲۴ ساعت قبل از انجام آزمایش نباید الکل مصرف شود.

PT, PTT

– اگر جهت کنترل دوز دارو استفاده می شوند ، نیم ساعت قبل از گرفتن دوز وارفارین (برای تست PT) و هپارین (برای تست PTT) نمونه گیری باید انجام شود. ترجیحأ همیشه به یک آزمایشگاه مراجعه شود.

آپولیپوپروتئین ها

– برای ارزیابی ریسک بیماریهای قلبی – عروقی مورد استفاده قرار می گیرند.

– عدم کشیدن سیگار طی این مدت اجباری است.

آلدوسترون

– بعنوان یکی از تست های شناسایی علت ایجاد فشار خون و یا کاهش پتاسیم خون استفاده می شود.

– احتیاجی به ناشتا بودن بیمار ندارد.

– آزمایش باید دو هفته بعد از وجود هیچ محدودیت در رژیم غذایی (ولی محدودیت در مصرف نمک ، معادل ۳گرم نمک روزانه) انجام شود.

– بیمار قبل از انجام آزمایش حداقل ۲ ساعت در وضعیت نشسته باشد.

– آزمایش دو هفته پس از قطع داروهای ضد فشار خون، مدرها، قرص های ضد بارداری و کورتون ها باید انجام شود.

رنین

– بعنوان یکی از تست های شناسایی علت ایجاد فشار خون و یا کاهش پتاسیم خون استفاده می شود.

– آزمایش باید ۳ روز بعد از وجود هیچ محدودیت در رژیم غذایی (ولی محدودیت در مصرف نمک ، معادل ۳گرم نمک روزانه) انجام شود.

– آزمایش دو هفته پس از قطع داروهای ضد فشار خون، مدرها، قرص های ضد بارداری و کورتون ها باید انجام شود.

– نمونه برداری در صبح انجام شود زیرا حداکثر میزان ترشح رنین در صبح می باشد.

هورمون های تیروئیدی

– نیازی به ناشتا بودن ندارد ولی بدلیل تاثیر کدورت ناشی از خوردن چربی ها بر نتایج آزمایش، حداقل ۳ ساعت قبل از آزمایش، غذا میل نفرمائید.

– بعد از اعمال جراحی بدلیل استرس های شدیدی که به بیمار وارد می شود سطح هورمونهای تیروئیدی در بیشتر موارد کاهش می یابد، بنابراین تا ۲ هفته بعد از جراحی از انجام این آزمایشات خودداری نمائید.

– مصرف هروئین هم سبب افزایش غلظت هورمونهای تیروئیدی می شود.

– مصرف قرص های ضد بارداری و آمیودارون (داروی قلبی) سبب افزایش این هورمون ها می شود.

– غلظت هورمون های تیروئیدی در تابستان ۲۰% کمتر از زمستان است.

پرولاکتین (هورمون مولد شیر)

– قطع مصرف داروها با اطلاع پزشک معالج از دو هفته قبل

– عدم معاینه سینه یا شیر دادن در شب قبل از آزمایش

– استراحت قبل از نمونه گیری به مدت نیم ساعت در آزمایشگاه

– ترس و استرس محرک هایی برای ترشح پرولاکتین می باشد، بنابراین در هنگام خونگیری باید کاملأ آسوده و در حال آرامش باشید.

– ورزش هم مانند استرس باعث افزایش این هورمون می شود بنابراین قبل از انجام این تست از فعالیت شدید پرهیز کنید.

– بهتر است نمونه گیری در صبح انجام شود.

کورتیزول

– چون بیشترین مقدار این هورمون مربوط به ساعت ۸ صبح می باشد و کمترین مقدار این هورمون مربوط به ساعت ۴ عصر می باشد بنابراین جهت استاندارد سازی نتایج باید نمونه گیری در همین ساعت ها به عمل آید، مگر آنکه پزشک معالج دستور دیگری داده باشد.

– مصرف کافئین (موجود درقهوه) در عرض ۳ ساعت می تواند غلظت کورتیزول را تا ۵۰% افزایش دهد.

– بیمار قبل از انجام آزمایش باید کمترین استرس و هیجان را داشته باشد.

CPK

– برای تشخیص سکته های قلبی، بیماریهای عصبی و عضلانی مورد استفاده قرار می گیرد.

– حداقل تا ۱ هفته قبل از انجام تست هیچگونه تزریق داخل عضلانی نداشته باشد.

PSA

این تست برای تشخیص زودرس بزرگی و سرطان پروستات استفاده می شود. انجام این آزمایش از اواسط دهه چهارم زندگی بطور منظم و حداقل سالی یکبار در آقایان توصیه می شود.

۱- یک هفته قبل از انجام آزمایش باید معاینه پروستات یا نمونه برداری و بیوپسی از آن نداشته باشید.

۲- یک هفته قبل از انجام آزمایش نباید معاینه مقعد داشته باشید.

۳- رادیوتراپی و داروهای نظیر تستوسترون هم می تواند موجب افزایش این آزمایش گردد. در این صورت آزمایشگاه یا پزشک معالجتان را مطلع نمائید.

۴- چهل و هشت ساعت قبل از انجام آزمایش انزال یا مقاربت و نیز دوچرخه سواری نداشته باشید.

هورمون رشد

– ترس و استرس محرک هایی برای ترشح هورمون رشد می باشد، بنابراین در هنگام خونگیری باید کاملأ آسوده و در حال آرامش باشید.

– ورزش هم مانند استرس باعث افزایش هورمون رشد می شود بنابراین قبل از انجام این تست از فعالیت شدید پرهیز کنید.

تست تحریک هورمون رشد

بیمار باید حداقل ۸ ساعت ناشتا باشد و صبح قبل از ساعت ۱۰ صبح انجام شود.

تستوسترون

بهتر است نمونه صبح گرفته شود بدلیل آنکه سطح آن در صبح از بالاتر از ساعتهای دیگر است.

آندروستندیون

– برای تشخیص سندرم های ایجاد صفات مردانه در زنان مورد استفاده قرار می گیرد.

– آزمایش یک هفته قبل و یا بعد از خونریزی های ماهیانه باید انجام شود.

– از آنجائیکه بالاترین زمان تولید این هورمون در ۷ صبح است بنابراین نمونه گیری باید قبل از ساعت ۸ صبح انجام شود.

Anti-LKM Ab.

– برای تشخیص التهاب کبد ناشی از بیماریهای خود ایمنی استفاده می شود.

– نمونه بهتر است در صبح انجام شود.

HLA B27

– برای ارزیابی استعداد ژنتیکی افراد برای ابتلاء به یک سری از بیماریها استفاده می شود.

– بیمار قبل از ساعت ۱۱ صبح به آزمایشگاه مراجعه نماید و احتیاجی به ناشتا بودن نیست.

هموسیستئین

– افزایش آن سبب ازدیاد استعداد تشکیل لخته در سیستم عروق قلبی – مغزی شده

– شب قبل از آزمایش از خوردن هر نوع گوشت خودداری کنید.
راهنمای جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته

ابتدا در یك زمان معین ( مثلا۳۰/۸ صبح ) ادرار نموده، آنرا دور بریزید و سپس تمامی ادرار را طی ۲۴ ساعت بعد درون ظرفی كه آزمایشگاه در اختیار شما قرار می دهد جمع آوری نمائید. روز بعد راًس همان ساعت شروع ( مثلا۳۰/۸ صبح ) تمامی ادرار موجود در مثانه را درون ظرف تخلیه نموده و زمان پایان جمع آوری را یادداشت كنید. ظرف حاوی ادرار باید حداكثر تا ۳ ساعت بعد از پایان جمع آوری به آزمایشگاه تحویل داده شود.

توجه ۱: چون ظرف ممكن است حاوی ماده نگهدارنده باشد از تماس ماده موجود در آن با پوست اجتناب نمائید.

توجه ۲: درصورتی که آزمایشات ذیل را داشته باشید، نکات ارائه شده را رعایت نمائید.

۲-۱- VMA ,17-KS ,5-HIAA: در فواصل بین جمع آوری نمونه های ادرار، ظرف را در یخچال قراردهید. ۲ الی ۳ روز قبل از آزمایش از مصرف هر گونه دارو به خصوص داروهای مسكن و آنتی بیوتیكها خودداری نمائید.

۲-۲- : VMA ,5-HIAA 2 الی ۳ روز قبل از آزمایش از خوردن گردو، آلو، موز، آناناس، كیوی، وانیل، سودا، ترشیجات و آشامیدن چای، قهوه، نوشابه و مشروبات الكلی خودداری نمائید.

۲-۳- :VMAاز گرسنگی های طولانی، فشارهای عصبی و انجام ورزشهای سنگین خودداری نمائید.

آزمایش مدفوع

رایج ترین کاربرد آزمایش مدفوع تشخیص انواع مختلف انگلهای بیماریزا در روده است. افرادی که تحت آزمایش مدفوع قرار می گیرند باید برای مدت ۷ تا ۱۰ روز پیش از انجام این آزمایش از درمان با روغن کرچک یا روغن های معدنی – بیسموت منیزیم – ترکیبات ضد اسهال – تنقیه باریم خودداری نمایند.

بهتر است این آزمایش در سه نوبت هر روز یا یک روز در میان انجام شود، زیرا تک یاخته ها و تخم کرمها به صورت تناوبی دفع می گردد. اگر بیمار دچار یبوست باشد سه نوبت را باید حداکثر در فاصله زمانی ۱۰ روز جمع آوری کند. نمونه مدفوع باید مستقیمأ در ظرفی که از طرف آزمایشگاه در اختیار بیمار قرار می گیرد جمع آوری شود. اگر بیمار بستری است نمونه را در یک ظرف خشک جمع آوری نموده و سپس با استفاده از چوب مخصوص نمونه را به ظرف برچسبدار منتقل نمایید. در صورت مشاهده هرگونه کرم یا مورد مشکوک به آزمایشگاه اطلاع دهید. نمونه مدفوع نباید به آب یا ادرار آلوده شود. چنانچه نمونه اسهالی می باشد، سریعأ آنرا به آزمایشگاه منتقل کنید و مسئول پذیرش را هم از اسهالی بودن آن مطلع سازید، چون نمونه های اسهالی باید فورأ مورد آزمایش قرار گیرند. اگر ارسال آزمایش حداکثر تا ۳۰ دقیقه پس از جمع آوری نمونه امکان پذیر نباشد، لازم است نمونه در یخچال قرار داده شود اما باید توجه کرد نمونه یخ نزند.

تست خون مخفی در مدفوع((OB

این آزمایش برای بررسی خونریزی های مختصری که در بخش های مختلف دستگاه گوارش اتفاق می افتد اما به علت کم بودن با چشم قابل دیدن نیست انجام می شود.

۱ راهنمایی های غذایی

سه روز قبل و در زمان جمع­آوری نمونه مدفوع از خوردن موارد زیر خودداری نمایید:

۱- جگر، گوشت گاو، خوك، بره ( گوسفند )، گوشت سفید (مرغ و ماکیان)

۲- انواع میوه هایی نظیر: خربزه، هندوانه، گرمك، طالبی، شلغم، گل كلم، تربچه، ترب و كلم بروكلی، خیار، ترب كوهی ( ریشه خردل )، هویج، میوه ها و عصاره های ترش مزه ( لیمو ترش )‌

۳- شما می­توانید به طور معادل از مواد غذایی زیر میل نمایید:

– مقادیر كمی از مرغ خوب پخته شده ( جوجه )، بوقلمون یا ماهی

– مقادیر دلخواه را از سبزیجات ( خام یا پخته، به استثنا مواردی كه قبلا ذكر گردید )

– میوه هایی نظیر آلو خشك، آلو، گوجه سبز، كشمش پلویی، انگور سیب یا موز

– محصولات حاوی الیاف ( فیبر ) و سبوس زیاد نظیر غلات و حبوبات، بادام زمینی ( پسته

شامی ) یا ذرت بو داده

راهنمایی های دارویی

۱- نكته مهم : در مورد قطع نمودن داروهای تجویز شده قبلا با پزشك معالج خود مشورت نمایید.

۲- به مدت هفت روز قبل و در خلال جمع­آوری نمونه مدفوع از مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروكسن، ایندومتاسین یا مقادیر بیش از ۳۲۵ میلی گرم آسپرین در روز خودداری نمایید.

۳- به مقدار نیاز می توانید استامینوفن استفاده نمائید.

۴- به مدت دو روز قبل و در خلال جمع­آوری نمونه مدفوع از خوردن آهن، کپسول هماتینیک، قرص فیفول، ویتامین C خودداری نمائید.

۵- اگر سابقه خونریزی از لثه دارید ۴۸ ساعت قبل از جمع آوری نمونه از مسواک و نخ دندان استفاده نکنید.
جمع آوری نمونه ادرار جهت کشت

مردان :

– آزمایش باید قبل از شروع مصرف آنتی بیوتیک انجام شود. حداقل ۷ روز از آخرین مصرف آنتی بیوتیک گذشته باشد.

– ادرار اول صبح برای انجام آزمایش ارجح است.

– بیمار دستهای خود را با آب و صابون خوب بشوید. سپس آلت تناسلی خود را با آب ولرم بشوید.

– در صورت ختنه نبودن باید پوست روی آلت تناسلی به طرف عقب کشیده شود.

– بیمار بخش اول ادرار خود را دور بریزد و بخش میانی ادرار را بدون آنکه دهانه یا درون ظرف استریل توسط دستها یا نواحی تناسلی آلوده گردد، درآن ریخته شود، بقیه ادرار در توالت ادرار شده و دور ریخته شود.

– در ظرف بدون دست زدن به دهانه اش بسته شود.

– در صورتیکه نمونه در خارج از آزمایشگاه تهیه شده است سریعأ (حداکثرتا ۲۰ دقیقه) به آزمایشگاه منتقل شده و در غیر اینصورت تا چند ساعت در یخچال نگهداری شود.

زنان :

– آزمایش باید قبل از شروع مصرف آنتی بیوتیک انجام شود. حداقل ۷ روز از آخرین مصرف آنتی بیوتیک گذشته باشد.

– ادرار اول صبح برای انجام آزمایش ارجح است.

– بیمار دستهای خود را با آب و صابون خوب بشوید. سپس آلت تناسلی خود را با آب ولرم بشوید.

– بیمار راهنمایی میشود تا روی توالت چمباتمه زده و با یک دست لبهای کوچک آلت تناسلی را از یکدیگر جدا نگه دارد.

– در همان حالت بخش اول ادرار را دور ریخته و ادرار میانی را در ظرف استریل ، بدون آنکه دهانه یا درون ظرف استریل توسط دستها یا نواحی تناسلی آلوده گردد ، بریزد ، بقیه ادرار در توالت ادرار شده و دور ریخته شود.

– در ظرف بدون مالیدن دست به دهانه آن بسته شود.

– در صورتیکه نمونه در خارج از آزمایشگاه تهیه شده است سریعأ (حداکثرتا ۲۰ دقیقه) به آزمایشگاه منتقل شده و در غیر اینصورت تا چند ساعت در یخچال نگهداری شود.

اطفال شیرخوار :

– آزمایش باید قبل از شروع مصرف آنتی بیوتیک انجام شود. حداقل ۷ روز از آخرین مصرف آنتی بیوتیک گذشته باشد.

– یک کیسه تمیز و استریل پلاستیکی با اندازه مناسب ( Urine bag) بسته به جنسیت طفل حاوی برچسب نام و مشخصات بیمار و شماره قبض بیمار ، پنبه ، گاز ، آب و صابون آماده میکنیم. – درست قبل از نمونه گیری کودک باید تا حدامکان آب نوشیده باشد.

– شیرخوار را به پشت قرار دهید ، درحالیکه لگنش به خارج چرخیده ، پاهایش از هم دور شده است و زانوانش خم هستند . دستکش ها را بپوشید.

– آلت تناسلی خارجی ، همانند آنچه در مورد بالغین شرح داده شد تمیز گشته و خشک میگردد.

– کیسه بطوریکه ، داخل آن با دستهایمان تماس حاصل پیدا نکند به محل چسبانده میشود.

– طفل را بر روی زانو نشانده تا در کیسه ادرار کند. یا پوشکی را روی کیسه قرار داده و بر تختی که کمی بستر آن بالا برده شده قرار دهید تا تخلیه ادرار آسانتر انجام شود.

– کیسه را بعد از جمع آوری ادرار سریع جدا کنید.

– درب کیسه حاوی ادرار را خم کرده و با چسب خودش بچسبانید و در یک لیوان قرار دهید.

– در صورتیکه نمونه در خارج از آزمایشگاه تهیه شده است سریعأ (حداکثرتا ۲۰ دقیقه) به آزمایشگاه منتقل شده و در غیر اینصورت تا چند ساعت در یخچال نگهداری شود.
جمع آوری نمونه اسپرم (مایع منی)

آزمایش بر روی مایع منی به منظور تشخیص علت نازایی در مردان مورد استفاده قرار می گیرد. حساسیت اجزاء موجود در نمونه خصوصأ اسپرم ها بسیار زیاد بوده، لذا رعایت نکات متعددی در حین انجام این آزمایش ضروری است که باید مورد توجه قرار گیرد:

۱- قبل از انجام آزمایش باید بین ۳ تا ۵ روز تماس جنسی یا انزال نداشته باشید.

۲- وجود تب در خلال ۳ روز پیش از انجام آزمایش و یا استفاده از جکوزی و یا سونای گرم در ۳ روز پیش از آزمایش نتیجه را تحت تاثیر قرار می دهد.

۳- نمونه بهتر است در آزمایشگاه تهیه شود. چنانچه در خارج از آزمایشگاه تهیه شود باید در عرض حداکثر نیم ساعت تحویل آزمایشگاه گردد. در حین انتقال نمونه دمای ظرف باید حدود دمای بدن باشد. برای اینکار می توانید با گرمای دست ظرف را گرم نموده و در داخل جیب خود حمل نمائید.

۴- ظرف جمع آوری را آزمایشگاه در اختیار شما قرار می دهد لذا از ظرف دیگری استفاده نکنید.

۵- نمونه باید فقط از طریق تحریک مصنوعی (استمناء) و با دست کمی نمناک تهیه شود. به هیچ وجه از کاندوم جهت جمع آوری نمونه نباید استفاده کرد.

۶- از مواد لغزاننده (نظیر صابون) استفاده نشود.

۷- تمام نمونه خارج شده در داخل ظرف ریخته شود.

۸- قبل از ریختن نمونه به داخل ظرف بهتر است با در دست گرفتن ظرف دمای آن را به نزدیک درجه حرارت بدن (۳۷ درجه سانتی گراد) برسانید.

۹- پس از گرفتن نمونه ، ظرف حتمأ به مسئول مربوطه تحویل گردد.

آزمایش بررسی واژن پس از مقاربت (PCT)

۱- برای انجام آزمایش لازم است بین ۱۲ الی ۱۴ روز بعد از شروع قاعدگی به آزمایشگاه مراجعه گردد (یا طبق دستورالعمل پزشک)

۲- ۳ الی ۵ روز قبل از آزمایش از تماس جنسی پرهیز گردد.

۳- زمان نمونه برداری مناسب ۳ تا ۶ ساعت بعد از نزدیکی است بنابراین بعد از مقاربت طبیعی در منزل در زمان مناسب در آزمایشگاه حضور یابید.

۴- بعد از نزدیکی ادرار نکنید و کاملأ در حالت استراحت قرار داشته باشید.

آزمایش اوره آز تنفسی (UBT)

این آزمایش برای بررسی عفونت فعال هلیکو باکتر پیلوری در معده استفاده می شود. برای انجام آزمایش شرایط زیر باید رعایت شود.

۱- ۶ ساعت ناشتایی

۲- عدم مصرف آنتی بیوتیک و بیسموت، ۴ هفته قبل از انجام آزمایش

۳- عدم مصرف انواع آنتی اسید، سایمتدین و رانیتیدین، ۷ روز قبل از انجام آزمایش

تست مانتو (PPD)

لازم است محل تزریق را به مدت ۲۴ تا ۷۲ ساعت خارش نداده و آب زده نشود. دقت شود که زمان خوانش (۲۴ تا ۷۲ ساعت بعد از تزریق) به روزهای تعطیل تلاقی نکند.

چون آزمایش در بدن فرد انجام می شود حتمأ خود شخص باید برای خواندن نتیجه آزمایش در محل تزریق مراجعه نماید تا قرمزی و سفتی محل تزریق بررسی شود.

آزمایش شناخت زودرس سرطان دهانه رحم (پاپ اسمیر)

این آزمایش به منظور شناخت زودرس سرطان دهانه رحم انجام می شود و به علاوه در زمان انجام آن می توان به التهاب دهانه رحم و عفونت های آن نیز پی برد. رعایت چند نکته پیش از انجام این آزمایش ضروری است:

۱- از ۷۲ ساعت قبل از انجام آزمایش از دوش واژینال (شستشوی داخل واژن با آب یا مواد ضدعفونی کننده) پرهیز نمائید.

۲- از نمونه برداری در زمان قاعدگی، خونریزی فعال یا دوره های التهابی اجتناب نمائید.

۳- از ۴۸ ساعت قبل از انجام آزمایش از تماس جنسی بدون کاندوم خودداری نمائید.

مروری بر بیماری ایدز:

تعریف
نام بیماری ایدز از حروف اول عبارت بیماری به انگلیسی (AIDS یا Acquired ImmuneDeficiency Syndrome) به معنی سندرم نقص ایمنی اکتسابی است.

ایدز یک بیماری پیشرونده و قابل پیشگیری است، این بیماری حاصل تکثیر ویروسی به نام HIV (Human Immunodeficiency Virus) در بدن میزبان است که باعث تخریب جدی دستگاه ایمنی بدن (معروف به نقص ایمنی یا کمبود ایمنی) انسان می‌گردد که خود زمینه‌ساز بروز عفونت‌های موسوم به فرصت طلب است که یک بدن سالم عموماً قادر به مبارزه با آنهاست و در نهایت پیشرفت همین عفونت‌ها منجر به مرگ بیمار می‌گردد به طوری که بیماری سل عامل اصلی مرگ و میر در میان مبتلایان به ایدز در سراسر جهان است.

امروزه ایدز در کشورهای در حال توسعه به سرعت در حال گسترش است که تاثیر برجسته ای بر سلامت وتوسعه اجتماعی ـ اقتصادی این کشورها گذاشته است و شیوع عفونت HIV در بالغین جوان آنها به حد خطرناکی افزایش یافت هاست .

علیرغم گذشت بیش از دو دهه از شیوع این بیماری ، گروهی عظیم از جوانان درباره مسایل ج ن سی و عفونت های منتقله از طریق تماس ج ن سی همچنان بی اطلاع هستند با اینکه اکثریت آنان درباره بیماری ایدز چیزهایی شنیده اند بسیاری از ایشان نمی دانند این بیماری چگونه شیوع می یابد و هرگز باور ندارند که خودشان هم در معرض خطر هستند آن عده از جوانان نیز که درباره عفونت HIV چیزهایی می دانند به دلیل عدم مهارت نبود حمایت و فقدان امکانات لازم برای انجام رفتارهای صحیح اکثراً از خود در مقابل عفونت HIV مراقبت نمی کنند متاسفانه قسمت عمده ای از ابتلای به این بیماری ناشی از نداشتن اطلاعات ضروری و آگاهی پایین گروه های مختلف مردم در مورد راه های انتقال و پیشگیری این بیماری است که با اطلاع رسانی صحیح و گسترده و به دنبال آن پرهیز از انجام رفتار های ( مخاطره آمیز ) نسل جوان کشور از چنگال این بیماری ایمن خواهد ماند باید پذیرفت که مبارزه با ایدز یک تعهد اجتماعی است و تک تک افراد جامعه باید در این مبارزه بزرگ سهیم باشند تا با فعالیت مشترک امکانات موجود را بسط داده و از گسترش ایدز جلوگیری نماییم هر گونه کوتاهی و از دست دادن فرصتی برای مبارزه با این بیماری عواقب ناخوشایندی را در پی خواهد داشت. ایدز مرز نمی شناسد .
بیماری ایدز

تاریخچه
در سال ۱۹۸۱ هشت مورد وخیم از ابتلا به بیماری کاپوسی سارکوما یکی از انواع خوش‌خیم‌تر سرطان که معمولاً در میان افراد سالمند شایع است، در میان مردان هم جنس گرای نیویورک گزارش شد. تقریباً هم‌زمان با این موارد، شمار مبتلایان به یک عفونت ریوی نادر در کالیفرنیا و نیویورک بالا رفت. با این که در آن زمان عامل شیوع ناگهانی این دو بیماری مشخص نشده بود، اما معمولاً از این دو واقعه پزشکی به عنوان آغاز ایدز یاد می‌کنند. در طی یک سال این بیماری بدون نام، گسترش زیادی داشت تا سرانجام در ۱۹۸۲ آن را ایدز نامیدند.

از سال ۱۹۸۸ به منظور افزایش بودجه‌ها و همچنین برای بهبود آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیض‌ها اول دسامبر هر سال (۱۰ آذر) به عنوان روز جهانی ایدز معین شده‌است و هر سال برای این روز شعاری نیز در نظر گرفته می‌شود

ایدز پدیده‌ای پزشکی- بهداشتی است که ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن بسیار گسترده است. در سال ۱۹۹۶ سازمان ملل متحد ایدز را نه تنها به عنوان یک مشکل سلامتی مورد توجه قرار داد بلکه آن را یک مسئله بر سر راه پیشرفت بشری برشمرد . همچنین در سند استراتژی امنیت ملی ایالات متحده آمریکا (۲۰۰۲) این کشور خود را متعهد به هدایت جهان برای کاهش تلفات هولناک اچ.آی.وی/ایدز دانسته است. بیش از ۹۰ درصد موارد ابتلاء مربوط به کشورهای جهان سوم و در حال توسعه است. ایدز در حال حاضر چهارمین علت مرگ و میر بشر است که پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۱۰ مقام اول را از آن خود نماید.

یک ویروس به نام اچ‌آی‌وی عامل بروز بیماری ایدز است. هر فرد دچار اچ‌آی‌وی الزاما مبتلا به ایدز نیست بلکه اگر برخی تظاهرات بالینی را بروز دهد مشخص می‌شود به ایدز مبتلا شده‌است. تنها نیمی از افراد مبتلا به اچ-آی-وی در طی ۱۰ سال به مرحله ایدز مبتلا می‌شوند. این زمان در افراد مختلف متفاوت است و به وضعیت سلامتی و عادات فردی افراد بستگی دارد، امروزه برخی داروها نیز به کنترل این روند کمک می‌کنند.

در اوایل پیدایش بیماری تصور بر آن بود که بیماری مخصوص کشورهای غربی است ولی با انتشار سریع آن در آفریقا و آمریکای جنوبی و آسیا مشخص شد که ایدز هیچ نژاد، کشور، جنس و سنی را در امان نخواهد گذاشت.

اولین موج این بیماری در آمریکای شمالی و اروپای غربی رخ داد دومین موج آن در آفریقا و آمریکای جنوبی و سومین موجد آن در اروپای شرقی و شرق آسیا بروز کرد.

کلمه ایدز به چه معنی است؟

ایدز (AIDS) برگرفته شده از حروف عبارت انگلیسی Acquired Immunodificiency Syndrome به معنی بیماری یا نشانگان یا سندرم ضعف سیستم ایمنی اکتسابی است. زیرا در این بیماری، سیستم ایمنی (دفاعی) سبدن شخص درگیر شده و از کار می افتد .

HIV و ایدز

HIV نام ویروسی است که سبب بیماری ایدز می شود در این بیماری سیستم ایمنی بدن متلاشی شده و موجب ایجاد عفونت های مرگبار و بعضی از انواع سرطان ها می شود واژه ایدز ( AIDS ) که برای اولین بار در سال ۱۹۸۲ به کار رفت به معنای « سندرم اکتسابی نقص ایمنی » می باشد :

Acquired : چیزی که کسب می شود و زمینه ژنتیکی ندارد و در اثر تماس با عامل ایجاد کننده بیاری ایجاد می شود ( که در این بیماری ویروس HIV می باشد )

Immune : ایمنی یا محافظت در مقابل بیماری

Deficiency : فقدان ، نقض

Syndrome : سندرم به مجموعه ای از علایم و مشکلات گفته می شود که روی هم نمایانگر بیماری مشخصی هستند در بیماری ایدز منظور از سندرم مجموعه عفونت های معین و یا سرطان هایی است که همراه با کاهش تعداد برخی از سلولهای ایمنی می باشد

HIV به معنای ویروس نقص ایمنی انسان می باشد:

Human : انسان

Immunodeficiency : نقص ایمنی

Virus : ویروس

این ویروس می تواند از طریق برخی از ترشحات بدن فرد آلوده به ویروس به فرد سالم دیگر منتقل شود.خون، منی و ترشحات مجرای تناسلی زنان از جمله ترشحاتی هستندکه می توانند این ویروس را از افراد آلوده به HIV به فرد سالم منتقل کنند.

اولین ویروس HIV در انسان مربوط به نمونه خونی است که در سال ۱۹۵۹ از مردی اهل کشور کنگو جمع آوری شده است شواهد حاکی از آن است که این ویروس حداقل از نیمه دوم دهه ۱۹۷۰ میلادی در کشور امریکا وجود داشته است و از سال های ۱۹۷۹ الی ۱۹۸۱ بیماری هایی با انواع نادر عفونت ریوی و سرطان توسط پزشکان لوس آنجلس و نیویورک گزارش می شد که در افراد دارای سیستم ایمنی سالم یافت نمی شد.

در سال ۱۹۸۳ دانشمندان ویروس HIV را که مسبب ایجاد بیماری ایدز بود کشف کردند.

• نحوه بیماریزایی ویروس HIV
ویروس HIV عامل ایجاد کننده بیماری ایدز می باشد این ویروس نوع خاصی از سلول های خونی را که سلول ( T Cell ) گفته می شود تخریب می کند این سلولها در واقع جزء بسیار مهم و ضروری سیستم دفاعی بدن هستند که می توانند مواد خارجی یا میکروب هایی را که وارد بدن می شوند تشخیص دهد و آنها را از بین ببرند و اگر آن ماده یا میکروب دوباره وارد بدن شد آنها را به خاطر بیاورند و پاسخ ایمنی سریعتر و قوی تر را نشان بدهند.

میزات تخریب سلول های T به مقدار ویروس موجود در بدن بیمار بستگی دارد و هر چه میزان ویروس موجود در بدن فرد بیشتر باشد،تعداد سلولهای Tکمتر شده ودستگاه ایمنی فرد نیز ضعیفتر شده وبدن مستعد ابتلا به انواع عفونت هاو سرطان ها می شود حتی میکرب هایی که برای یک فرد عادی با دستگاه ایمنی سالم بی خطر است می تواند فرد مبتلا به ایدز را بیمار سازد و یا باعث مرگ وی شود به این گونه عفونت ها عفونت های فرصت طلب گفته می شود.

تحقیقات بسیار بر روی مبتلایان به ایدز نشان داده است که معمولاً آلودگی به ویروس ها مدت ها قبل از بروز علایم بیماری روی می دهد این فاصله زمانی که دوره کمون یا نهفتگی بیماری گفته می شود در بیماری ایدز بسیار متغیر است و به طور متوسط ۱۰ سال طول می کشد زمان به عوامل متعددی نظیر سطح سلامتی و رفتارهای مربوط به سلامتی بستگی دارد فردی که در مرحله نهفتگی بیماری است می تواند عفونت را به افراد دیگر منتقل کند.

گذر از مرحله آلودگی به ویروس HIV ( عفونت ) و بروز بیماری ایدز در ۲۵% موارد پس از ۵ سال و در ۲۵% بعد از ۱۰ سال در ۲۵% پس از ۲۰ سال رخ می دهد در ۲۵% موارد نیز این مدت نامعلوم است و حتی ممکن است فرد تا آخر عمر دچار علایم بالینی بیماری ایدز نگردد.

بنابراین عفونت HIV همان ایدز نیست و تنها درصدی از آنهایی که عفونت HIV دارند سرانجام به ایدز مبتلا خواهند شد.

علایم بیماری ایدز
در دوره نهفتگی بیماری شخص آلوده به ویروس ظاهراً سالم به نظر می رسد در ۷۰% موارد بعد از عفونت اولیه با ویروس بیماری خفیفی بروز می کند که به صورت تب، سردرد، دردهای عضلانی، گلودرد ،بثورا پوستی بدون خارش و غدد لنفاوی متورم می باشد. بیشتر موارد علایم عفونت اولیه ملایم و مشابه سرماخوردگی یا آنفلوانزا می باشد که تشخیص داده نمی شود و فرد معمولاًتا مدت های طولانی کاملاً سالم به نظر می رسد و ممکن است احساس سلامتی کامل کند و از آلودگی خود آگاه نباشد هنگامی که ویروس سیستم ایمنی را تخریب نمود علایم بیماری تظاهر می یابد.

راه‌های انتقال عامل بیماری

ویروس HIVاز این راه‌ها ممکن است از یک فرد مبتلا به یک فرد سالم منتقل شود.

۱٫انتقال خونی، از راه تزریق فرآورده‌های خونی آلوده، استفاده از سرنگ مشترک (در معتادان تزریقی)، انتقال در کارکنان بهداشتی درمانی (Needle stick)

۲٫انتقال عمودی (از مادر به نوزاد) که شایعترین راه انتقال در افراد مبتلا بوده است.

۳٫انتقال ج ن س ی ، یکی از شایعترین راه‌های انتقال برقراری رابطه ج ن س ی حفاظت نشده است. در صورت وجود بیماریهای آمیزشی احتمال انتقال بیشتر می‌شود.

به علت عدم ثبات این ویروس در هوای آزاد انتقال از روشهایی همچون تماس پوستی و دهانی مشاهده نشده است.

نشانه‌ها و عوارض

پس از ورود HIV به بدن اولین علایم به صورت یک سندرم شبه سرماخورگی به همراه بزرگ شدن غدد لنفاوی عارض می‌شود که معمولا این علایم بهبود یافته و ویروس به حالت نهفته در بدن باقی می‌ماند، این مرحله که در آن فرد حامل بیماری تلقی شده ولی علایمی نشان نمی‌دهد ممکن است تا ده سال و بیشتر به طول بیانجامد.

در مرحله آخر این بیماری با نقص سیستم ایمنی به علت فعالیت بالای ویروی و کاهش لنفوسیتهای نوع تی در خون مشخص می‌شود که ایدز نامیده می‌شود.

 

در این مرحله بدن در معرض عفونت های فرصت‌طلب ناشی از باکتری، ویروس، قارچ و انگل‌هایی قرار می‌گیرد که در افراد سالم معمولاً به آسانی مهار می‌شوند.

 

این بیماری تقریبا همهٔ سیستم های ارگانی بدن را درگیر میکند. همچنین افراد مبتلا ریسک بالایی برای ابتلا به سرطان های مختلف نظیر سارکوم کاپوزی، سرطان گردن رحم و لنفوم دارند. بعلاوه، علایم سیستمیک عفونت نظیر تب ، تعریق (خصوصا شب هنگام)، لرز، تورم غددلنفاوی ،لرز، ضعف و کاهش وزن را دارند.

 

مرحله بروز ایدز
فرد مبتلا به HIV هنگامی به مرحلهٔ ایدز می‌رسد که شمار گویچه‌های سفید CD4+T آنقدر کم شود که نتوانند از پس انجام وظیفه معمولی خود برآیند.

CD4+T یاخته‌های سفید خون هستند که واکنش‌های ایمنی بدن را موزون و مهار می‌کنند. این دشواری اندک اندک در درازای هنگامی که شخص + HIV می‌باشد، پیشرفت می‌کند که ممکن است یک تا ۱۵ سال به درازی بکشد. البته افراد در درازای این مدت بسیار خوب و تندرست به نظر می‌رسند و احساس خوبی نیز دارند. ولی در این مدت شمار ویروس چند برابر می‌شود. بر پایه این تعریف ایدز هنگامی است که شمار سلول‌های CD4+T به کمتر از ۲۰۰ شماره در هر میکرولیتر خون می‌رسد و یا هنگامی که بدن فرد دچار عفونت‌های فرصت‌طلب بشود (که گاهی با بودن ۲۰۰ تا ۸۰۰ یاخته CD4+ رخ می‌دهد).

 

پیشگیری

از آنجا که تاکنون واکسن و یا علاج قطعی برای این بیماری کشف نشده‌است و در آینده نزدیک نیز امکان پذیر به نظر نمی‌رسد، مهم‌ترین راه مبارزه با این بیماری پیشگیری و آموزش است.

گزارش سال ۲۰۰۷ بانک جهانی در مورد ایدز در جنوب آسیا، شیوع بیماری ایدز را «شدید» اما «قابل پیشگیری» می‌داند. برای پیشگیری از انتقال HIV ، بهترین راه خودداری از برقراری رابطه جن سی با فرد مبتلا و یا استفاده از کان. دم‌ های جنس لاتکس (نوعی پلاستیک) است.

ذرات با ابعاد HIV نمی‌توانند از کان.دم لاتکس عبور کنند و اگر به درستی و به طور منظم استفاده شوند شیوه کاملاً موثری در کاهش خطر انتقال بیماری محسوب می‌شوند. هرچند تنها شیوه صد در صد موثر خودداری کامل از آمیزش جنسی با افراد مشکوک به داشتن رفتارهای پرخطر است.

معتادان تزریقی می‌توانند با خودداری از مصرف سرنگ‌های مشترک خطر ابتلا به اچ‌آی‌وی را کاهش دهند.

تشخیص ایدز
هنگام رو در رویی با عفونت، دستگاه ایمنی بدن پادتن‌هایی فرآوری می‌کند که در خون گردش و به عوامل بیماری‌زا حمله می‌کنند. پادتن‌ها بر بسیاری از عوامل بیماری‌زا غلبه می‌کنند ولی درباره اچ.آی.وی با این که پادتن‌ها فرآوری می‌شوند ولی نمی‌توانند از تکثیر ویروس جلوگیری کنند و تنها وجود آنها در خون برای تشخیص ابتلاء بکار می‌رود.

در جریان عمومی ترین آزمایش‌ها برای تشخیص HIV ، یک نوع خاص از پادتن‌ها یا همان پروتئین‌های ضدبیماری ردیابی می‌شود.

در چند هفته‌ای که ردیابی آلودگی بی ثمر و جواب آزمایش منفی است، فرد آلوده می‌تواند ویروس را به سایرین منتقل کند.

نکاتی در مورد آزمایشات ایدز: هنگامی که تست الایزا برای ایدز مثبت شد باید الایزا با کیت دیگری دوباره تکرار شود . که اگر باز هم مثبت شد تست تایید ی با وسترن بلات می گیریم .اگر تست وسترن بلات منفی بود شاید فرد در دوران پنجره به سرمی برد یا الوده نیست.مواردی هست که تست الایزا مثبت است ولی فرد ایدز ندارد مثلا خطای ازمایشگاه , همودیالیز , دریافت خون و فراورده‌های آن , تست RPR مثبت , مشکلات همراه از قبیل اختلالات اتوایمیون , مالتیپل میلوما , هموفیلی , هپاتیت الکلی , اعتیاد تزریقی , موارد افزایش IgG مثل کسی که واکسن آنفلوانزازده است.موارد منفی کاذب الایزا مثل عفونت تازه و اولیه , بیماران با سیستم ایمنی ساپرس شده و خطای آزمایشگاه می‌باشد.

بیماری‌های مرتبط با ایدز:

سیستم دفاعی بدن که از حمله ویروس صدمه دیده‌است، قوای خود را برای مبارزه با بیماری‌ها از دست می‌دهد و هر نوع عفونتی می‌تواند جان بیمار را تهدید کند. کسانی که به HIV دچار هستند در مقابل بیماری‌هایی مانند سل، مالاریا ، ذات الریه ، برفک ، زونا ، زخم‌های بدخیم ، سرطان ، عفونت‌های مغزی ، عفونت شکم و خطر نابینایی آسیب پذیرتر می‌شوند. بیماران مبتلا به ایدز همچنین در مقابل آنچه به نام عفونت‌های فرصت طلب معروف است آسیب پذیر هستند.

این نوع از عفونت‌ها از باکتری‌های شایع، قارچ‌ها و انگل‌هایی نشات می‌گیرد که یک بدن سالم قادر به مبارزه با آنهاست، اما می‌توانند در افرادی که سیستم دفاعی بدن آنها آسیب دیده ایجاد بیماری کند و گاه آنها را از پا در آورند.

داروها و درمان‌ها

در مجموع پنج دسته دارو وجود دارد که در مقاطع مختلف ورود و رشد اچ.آی.وی عمل می‌کنند:

بازدارنده‌های ورودی: این داروها به پروتئین‌های موجود بر سطح بیرونی ویروس اچ‌آی‌وی می‌چسبد و از پیوستن و ورود آن به سلول‌ها جلوگیری می‌کند. از این گروه تاکنون تنها یک نمونه از دارو، به نام “فوزیون (Fuzeon)، وارد بازار شده‌است.

بازدارنده‌های گیرنده کموکاین(Chemokine Coreceptor Antagonists): این داروها به نوعی پروتئین موجود بر سطح بیرونی سلولهای پذیرنده اچ.آی.وی می‌چسبد و از چسبیدن ویروس به سلول جلوگیری می‌کند . از این گروه تاکنون تنها یک دارو، به نام Maraviroc وارد بازار شده‌است.

داروهای مهارکننده ترانس کریپتاز معکوس نوکلئوزیدی(NRTI)(Nucleoside reverse transcriptase): این بازدارنده‌ها اچ‌آی‌وی را از نسخه‌سازی از ژن‌های خود باز می‌دارند مانند زیدوودین و لامیوودین .

داروهای مهارکننده ترانس کریپتاز معکوس غیرنوکلئوزیدی (NNRTI (Non-nucleoside reverse transcriptase): این بازدارنده‌ها نیز فرآیند نسخه سازی را مختل می‌کنند. آنها با چسباندن خود به آنزیمی که این فرآیند را کنترل می‌کند نسخه سازی را مختل می‌کنند مانند نوی راپین و افاویرنز.

داروهای مهارکننده پروتئاز (PI) (Protease): پروتئاز RT وانتگراز به صورت پلی پروتئین‌هایی سنتز می‌شوند که نیازمند شکافت پروتئاز می‌باشد و این داروها با مهار شکافت پلی پروتئین‌ها چرخه تکثیری ویروس را مسدود و موجب برخی اجزاء نابالغ و معیوب ویروسی می‌شوند مانند ساکی ناویر.

داروهای ضد ایدز باید به صورت ترکیبی مصرف شوند. معمولاً سه نوع داروی مختلف از دست کم دو دسته مختلف از داروها به طور هم‌زمان به بیمار تجویز می‌شود. با تغییر شکل دادن اچ‌آی‌وی، برخی از نمونه‌های این ویروس در مقابل داروها مقاوم می‌شوند. بنابراین شانس کنترل اچ‌آی‌وی در صورت استفاده از چند دارو بیشتر خواهد بود. در برخی موارد از مبتلایان تازه، ویروسهایی ردیابی شده‌اند که حتی پیش از آغاز معالجات در برابر داروهای موجود مقاومت نشان می‌دهند.

 

داروی ایرانی

آیمود

پژوهشگران ایرانی داروی گیاهی ضد ایدز جدیدی با نام آیمود تولید کردند که به گفتهٔ مدیر این پروژه موجب تقویت سیستم دفاعی بدن در برابر این ویروس می‌شود و حاصل پنج سال تحقیق در این زمینه‌است.

 

درمان در حاملگی

حاملگی نباید مانع دریافت درمان‌های مناسب ضد رتروویروس شود۰ باید به مسائلی نظیر تغییرات فارماکوکینتیکی ناشی از حاملگی، عوارض جانبی احتمالی داروها روی جنین و اثربخشی یک رژیم داروئی در کاهش میزان انتقال پری ناتال ویروس، توجه داشته باشیم.

تصمیم گیری در مورد درمان بایستی با مشاوره ، انجام شود۰ زیدوودین و لامیوودین، فارماکوکینتیک مشابه دارند و زیدوودین عوارض خاصی در جنین ایجاد نمی‌کند ولی در مورد سایر داروها مطالعات کافی انجام نشده است۰ افاویرنز نبایستی مورد استفاده قرار گیرد چون در حیوانات تراتوژن واقع شده‌است ۰ زیدوودین میزان انتقال را تا ۷۰٪ کاهش می‌دهد۰

این دارو از هفته ۱۴ تا ۳۴ حاملگی به میزان ۲۰۰ میلی گرم سه بار در روز یا ۳۰۰ میلی گرم دو بار در روز داده می‌شود و پس از زایمان به مقدار ۲ mg/kg در طی یکساعت و سپس انفوزیون مداوم ۱ mg/kg در ساعت تا زمان وضع حمل ۰ دوز این دارو برای نوزاد ۲ mg/kg خوراکی هر ۶ ساعت تا ۶ هفتگی تجویز می‌شود ، در این صورت میزان انتقال از ۶/۲۲٪ به ۶/۷٪ کاهش داده می‌شود.

نوزادان را بایستی پس از ۴۸ ساعت ، ۱۴ روز و ۲-۱ ماه و ۶-۳ ماه آزمایش نمود و درصورت مثبت بودن رژیم آنتی رتروویرال به صورت ترکیبی داده شود۰

 

عوارض جانبی داروها

عوارض جانبی شایع

تهوع، استفراغ، سردرد، خستگی مفرط، کهیر، اسهال، بی‌خوابی، بی‌حسی در اطراف دهان، درد معده.

سایر عوارض جانبی

التهاب لوزالمعده، آسیب به کبد و لوزالعمده، زخمهای درون دهان، تغییر شکل بدن، آسیب به سلولهای عصبی، کم خونی، درد عضلانی و ضعف.

آگاهی عمومی از ابتلا به ایدز:

ایدز تنها یک مشکل بهداشتی نیست، بلکه یک مشکل اجتماعی و فرهنگی نیز هست ،این بیماری تابو تلقی می‌شود و با هاله‌ای از شرم و منع‌های اخلاقی و فرهنگی همراه است که این موضوع مانع از اعلام بیماری از سوی افراد شده و همین مساله منجر به پنهان ماندن بیماری، طی نشدن پروسه درمان و در نتیجه شیوع سریع آن می‌شود.

به علت پیش داوری و ترس از سرایت بیماری، این بیماران درمورد انتخاب مسکن، شغل، مراقبت‌های بهداشتی و حمایت عمومی مورد تبعیض قرار می‌گیرند.

رفتارهای نامناسب و تحقیرآمیز موجب انزوای بیمار گشته، فرصت آموزش را از وی می‌گیرد. وحشت از مرگ، وحشت طرد و تنهایی و انگ اجتماعی، اخراج کارگران مبتلا و بدنامی از طرف دوستان و خانواده سبب می‌شود افرادی که گمان می‌کنند ممکن است آلوده باشند، وضعیت خودشان را تا جایی که مقدور است مخفی نگه دارند که این خود موجب گسترش آلودگی است

هر یک از علایم زیر می تواند نشان دهنده ابتلای به بیماری باشد :

۱ . کاهش وزن سریع ( بیشتر از ۱۰% وزن بدن )

۲ . تب های تکرار شونده و یا تب بیش از یک ماه
۳ . تعریق شبانه فراوان
۴ . ضعف و خستگی شدید و غیر قابل توجیه
۵ . غدد لنفاوی برجسته در گردن کشاله ران یا زیر بغل
۶ . اسهالی که بیش از یک ماه طول کشیده باشد
۷ . نقاط سفید یا لکه های غیر عادی روی زبان داخل دهان یا در گلو
۸ . عفونت ریه یا سرفه مداوم بیش از یک ماه
۹ . لکه های قرمز قهوه ای صورتی یا بنفش بر روی پوست ( یا زیر پوست ) داخل دهان بینی یا پلک ها
۱۰ . از دست دادن حافظه، افسردگی و یا سایر اختلالات عصبی
باید توجه داشت که وجود هر یک از این علایم به طور قطع نشانه ابتلا به ایدز نمی باشد چرا که هر یک از این علایم ممکن است به وسیله سایر بیماری ها ایجاد شود علایم ایدز شبیه علایم بسیاری از بیماری های دیگر می باشد و تنها را ه تشخیص عفونت آزمایش از نظر ویروس HIV می باشد.
تذکر : بسیاری از افراد آلوده به عفونت های آمیزشی و ایدز علایمی از بیماری ندارند در حالیکه می توانند آلودگی را به دیگران سرایت دهند.

راه های انتقال ایدز:
شایعترین راه های انتقال ویروس HIV عبارتند از :

۱ . رابطه ج ن س ی با فرد آلوده به ویروس
۲ . استفاده از سرنگ مشترک
۳ . از راه مادر آلوده به کودک قبل یا هنگام تولد و یا از طریق شیردادن بعد از تولد
۴ . دریافت خون یا محصولات خونی آلوده به ویروس
۵ . پیوند اعضا از افراد آلوده به ویروس
ویروس HIV از طریق خون، مایع منی، ترشحات واژن و یا شیر آلوده مادر مبتلا به سایر افراد منتقل می شود . این ویروس می تواند از طریق ورید ( مثلاً مصرف داروهای تزریقی ) جدار مقعد یا راست روده، جدار واژن یا دهانه رحم، مجرای آلت تناسلی، دهان و سایر غشاهای مخاطی ( به طور مثال چشم یا داخل بینی ) و یا از طریق زخم ها و بریدگی ها وارد بدن فرد شود.
در روابط ج ن س ی احتمال انتقال از مرد آلوده به زن سالم بیشتر از احتمال انتقال از زن آلوده به مرد سالم می باشد. محققان تخمین زده اند خطر آلودگی زنان با HIV حداقل دو برابر مردان است ابتلای همزمان به سایر بیماری های آمیزشی نیز نقش تعیین کننده ای در سرایت به ویروس HIV دارد و درصد ابتلای به ایدز در افرادی که همزمان مبتلا به سایر بیماری های آمیزشی می باشند چندین برابر است این افزایش خطر، ناشی از تماس منی یا ترشحات واژن فرد آلوده به ویروس HIV با جراحت باز یازخم اطراف با روی ناحیه تناسلی می باشد و در نتیجه برای ویروس آسانتر است که به بدن شخص منتقل شود.
خطر سرایت ویروس به واسطه خون و فراورده های خونی حرارت ندیده بسیار زیاد است. تلاش های بسیاری در جهان در حال انجام است تا خون های اهدایی برای تزریق از نظر آلودگی به HIV کاملاً آزمایش شوند و فرآورده های خونی که برای بیماران، مثلاً افراد مبتلا به هموفیلی مصرف می شوند برای غیر فعال کردن ویروس تصفیه حرارتی شوند. پوست سالم یک سد موثر در برابر ویروس است ولی وقتی این لایه محافظ دچار آسیب شود و با مقدار زیاد ویروس تماس پیدا کند ( مانند خالکوبی، فرورفتن سوزن آلوده، تیغ آلوده، تماس پوست زخمی با خون و… ) امکان سرایت وجود دارد .
مثالهای دیگر که می توانند ویروس HIV را انتقال دهند عبارتند از : اقدامات پزشکی، دندانپزشکی ، ختنه ، حجامت ، سوراخ کردن گوش ،‌تیغ صورت تراشی و مسواک که به روش غیر بهداشتی و یا مشترک استفاده شود. سطوح مخاطی مانند سطح داخلی چشم ، دهان و دستگاه تنفسی نیز که فاقد سطح دفاعی پوست است در صورت تماس با خون یا ترشحات ج ن س ی می تواند موجب انتقال شود .احتمال انتقال از طریق پاشیده شدن خون در چشم بسیار کم است. مادر HIV مثبت می تواند ویروس را در زمان بارداری، وضع حمل و زایمان و یا از طریق تغذیه با پستان به کودک خود منتقل کند .خطر ابتلا HIV از مادر به کودک حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد است در صورتی که مادر کودک را از طریق پستان تغذیه نماید این خطر به ۲۵ تا ۴۵ درصد می رسد. دانشمندان عقیده دارند که ویروس HIV نمی تواند در محیط خارج از بدن زندگی کند و احتمال انتقال از محیط مردود است .
به همان میزان که بایستی به خوبی از روش های انتقال ویروس HIV آگاه بود و رعایت اصول بهداشتی را نمود ،‌ ضروری است به راه هایی که بیماری به آن روش ها سرایت نمی یابد ،‌نیز واقف باشیم تا دچار ترس و پرهیز نابجا از بیماران و منزوی ساختن افراد آلوده نشویم.
این ویروس به روش های زیر انتقال نمی یابد :
۱ . دست دادن
۲ . بوسیدن ( بوسیدن گونه کاملاً بی خطر است و بوسیدن تنها زمانی می تواند خطرناک باشد که خون آلوده را به خون فرد مقابل انتقال دهد چون آب دهان حاوی ویروس به میزانی که باعث سرایت بیماری شود ،‌نیست)
۳ . در آغوش گرفتن
۴ . تماس های معمول روزانه مانند در کنار یکدیگر نشستن ،‌زندگی کردن یا خوابیدن در اتاق شخص آلوده، همکار بودن و اشتغال در محل کار ،‌همکلاس بودن ،‌اتوبوس و دیگر وسایل نقلیه عمومی ،‌تلفن عمومی ،‌دستگیره درب و غیره
۵ . سرفه کردن یا عطسه کردن
۶ . خون دادن
۷ . استفاده از توالت ( توالت عمومی و توالت فرنگی ) یا استخرهای شنا ،‌حمام و امثال آن
۸ . استفاده از رختخواب مشترک و یا ظروف و غذای مشترک و یا پوشیدن لباس های فرد آلوده با استفاده از وسایلی که به فرد آلوده به ویروس یا بیماری تعلق دارد و آنها را لمس کرده است مانند حوله
۹ . نیش پشه یا سایر حشرات و حیوانات
۱۰ . بازی کردن با نوزاد یا کودک میتلا به ایدز یا آلوده به HIV
۱۱ . مراقبت از بیمارمبتلا به ایدز در صورتی که اصول بهداشتی رعایت شود.
۱۲ . مراقبت از کودکان هنگامی که بزرگسال HIV مثبت است .
تذکر : آنچه فرد را در معرض خطر ابتلای به ایدز قرار می دهد ، ‌رفتارهای پر خطر او است . می توان بدون ترس درکنار افراد آلوده زیست .گروه های در معرض خطر ابتلا به ایدز
باید به خاطر داشت که هر فردی زن یا مرد ، جوان یا پیر ، از هر کشوری ، هر مذهبی و هر حرفه ای می تواند به ویروس ایدز آلوده شود .
گروه هایی که بیشتر در معرض خطر ابتلای به ایدز می باشند عبارتند از :
۱ . افرادی که تماس ج ن س ی محافظت نشده خارج از روابط زناشویی دارند ؛
۲ . مردان هم ج ن س باز
۳ . معتادین تزریقی مواد مخدر که از سرنگ و سوزن مشترک استفاده می کنند.
۴ . کسانیکه قبل از سال ۱۳۷۰ خون یا فرآورده های خونی دریافت کرده اند.
۵ . افرادی که در تماس شغلی با اشیای نوک تیز آلوده با احتنمال سوراخ شدن پوست هستند.
۶ . همسران خانواده کسانی که در هر یک از گروه های در معرض خطر قرار دارند
۷ . پرسنل آزمایشگاهی که با آزمایش های مربوط به خون و خون گیری سر و کار دارند.
۸ . پزشکان ، پرستاران ،‌جراحان ، دندان پزشکان، دندان سازان تجربی، ماماها و سایر پرسنل دخیل در امر تزریقات و پانسمان و کارکنان بیمارستان ها و مراکز بهداشتی درمانی.
۹ . اشخاص یا مشاغلی که با وسایل آلوده ممکن است سر و کا رداشته باشند مثل آرایشگران ،
۱۰ . افراد دخیل د رامر گردآوری ،‌انهدام و دفع زباله های بیمارستانی .
تشخیص آلودگی به HIV
تشخیص عفونت HIV از طریق آزمایش خون انجام می شود هنگامی که ویروس HIV وارد بدن می شود بدن برای مقابله با ویروس پادتن می سازد که این پادتن از طریق آزمایش خون قابل شناسایی است . ایجاد این پادتن بین ۲ هفته تا ۱۶ ماه ( به طور متوسط ۲۵ روز ) طول می کشد فاصله بین عفونت و پیدایش پادتن که همان فاصله بین عفونت و مثبت شدن آزمایش می باشد دور پنجره ( Window period ) نام دارد. افرادی که در این دوره هستند دچار عفونت شده اند ولی آزمایش HIV آنها منفی است بنابراین اگر فرد رفتار مخاطره آمیزی به طور مثال در ۳ ماه قبل داشته و نتیجه آزمایش وی منفی است باید آزمایش وی ۳ ماه بعد تکرار شود .
رایج ترین آزمایش شناسایی ویروس ایدز، اندازه گیری پادزهر (آنتی بادی) تولید شده توسط بدن بر علیه ویروس HIV (موسوم به HIV- Antibody) به روش ELISA است. اگر تست آنتی بادی HIV مثبت باشد آنگاه آزمایش یک بار دیگر تکرار می شود و تست اختصاصی تر به روش Wester blot (یا Immunoblot) و یا (HIV-1 RNA Test) صورت می گیرد تا عفونت بطور قطع تایید شود و ارزیابی از وضعیت بیماری بدست آید.
مواردی هست که تست الایزا مثبت است ولی فرد ایدز ندارد مثلا خطای آزمایشگاه، همودیالیز، دریافت خون و فراورده‌های آن، تست RPR مثبت، مشکلات همراه از قبیل اختلالات خودایمنی(اتوایمون)، مالتیپل میلوما، هموفیلی، هپاتیت الکلی، اعتیاد تزریقی، موارد افزایش IgG مثل کسی که واکسن آنفلوانزا دریافت کرده است.[
موارد منفی کاذب الایزا مثل عفونت تازه و اولیه، بیماران با سیستم ایمنی ساپرس شده، و خطای آزمایشگاه می‌باشد.

• فواید تشخیص زودهنگام عفونت با HIV
۱. به تاخیر انداختن پیشرفت بیماری : شروع درمان ضد ویروسی موجب تاخیر در بروز عوارض عفونت شده و زمان عفونت بدون علامت را طولانی می کند ؛‌
۲. پیشگیری از عفونت های فرصت طلب : وقتی سیستم ایمنی خیلی آسیب می بیند ، علاوه بر داروی ضد ویروس باید از دارویی که از عفونت های فرصت طلب جلوگیری می کند نیز استفاده کرد ؛
۳. حفظ سلامتی بیمار از طریق آموزش و مشاوره با بیمار ؛ یکی از بخش های مهم مبارزه با بیماری آموزش بیمار می باشد . آنها قادر خواهند بود با تجدید نظر در رفتارهای خود مانع انتقال ویروس به دیگران شوند. و از طرفی علایم عفونت های فرصت طلب و یا عوارض جانبی داروها را به خوبی بشناسند و به موقع به پزشک خود اطلاع دهند ؛‌
۴. امید برای درمان : در حال حاضر هیچ درمان کامل قطعی برای عفونت HIV وجود ندارد ولی استفاده از داروهای ضد ویروس باعث افزایش کفایت ایمنی و پیشگیری از عفونت های فرصت طلب می شود ؛‌
۵. شناسایی تغییرات همه گیری در سطح جامعه : تشخیص ، مشاوره و پیگیری زودرس تماس های ج ن س ی فرصت خوبی برای به حداقل رساندن انتقال این ویروس فراهم می کند ؛‌
۶. ایجاد فرصت تاثیر مثبت از سوی پزشکان : تشخیص زودرس به پزشک امکان تاثیر مثبت در سیر بیماری ، حالت روانی بیمار و کاهش احتمال انتقال بیماری به دیگران را می دهد .

راه های پیشگیری از ایدز:

در حال حاضر بیماری ایدز هیچ گونه درمان شناخته شده ای ندارد ، هیچ واکسنی برای آن کشف نشده است و هیچ روش اثبات شده ای هم برای از بین بردن قدرت آلوده کنندگی ناقلین ویرس HIV یافت نشده است . بنابراین تا این زمان تنها راه حل مشکل ایدز پیشگیری است . با انجام اقدامات پیشگیرانه تا حدی می توان انتشار عفونت را در جوامع محدود ساخت .
• پیشگیری از انتقال ج ن س ی
پایبندی به اصول اخلاقی و خانواده و باورهای دینی و اجتناب از بی بندو باری های جنسی در کاهش رفتارهای خطر ساز موثر است ؛‌
• پیشگیری از انتقال از طریق خون
در حال حاضر خطر انتقال HIV از طریق فرآورده های خونی بسیار کمتر شده است .ولی بهتر است از انتقال خون و فرآورده های خونی مگر در موارد اوژانس و بسیار ضروری خودداری شود ؛‌
• پیشگیری از انتقال عفونت از طریق بریدگی پوست
۱ . باید از هر نوع تزریق ، مگر در مواردی که نیاز مبرم وجود دارد پرهیز شود .
۲. از دریافت خدماتی مانند ختنه ، سوراخ کردن گوش ، خالکوبی ، حجامت و ….. که به روش های سنتی و غیر بهداشتی توسط افراد غیر مجاز انجام می شود ، خودداری شود
۳ . از مصرف سر سوزن و سرنگ و وسایل شخصی نظیر وسایل تراش و مسواک و غیره به صورت مشترک خودداری شود .
۴ . کسانی که مواد مخدر تزریقی استفاده می کنند و قادر به عدم استفاده از این مواد نیستند باید سرسوزن ها و سرنگ های استریل تهیه کنند و یا از چگونگی ضدعفونی کردن وسایل مربوط به تزریق توسط ضد عفونی کننده ها آگاه شوند ؛
• پیشگیری از انتقال حوالی تولد
۱ . زنان آلوده به ویروس بهتر است از حاملگی اجتناب کنند که این مساله هم برای حفظ سلامت خودشان و هم برای پیشگیری از انتقال عفونت به کودک است . عفونت حول زایمان تقریباً در یک سوم مادران آلوده رخ می دهد .

ابعاد اجتماعی و روانی ابتلا به ایدز
آن دسته از افراد که در آنها آلودگی به HIV تشخیص داده شده است ، در هر گروه یا طبقه ای که باشند ، در نهایت هم مشکلات جسمی و هم مشکلات روانی ـ اجتماعی خواهند داشت . این دو بخش از مشکلات ، معمولاً دو موضوع مرتبط به یکدیگر هستند و درجه اهمیت آنها متناسب با « ترس از نادانسته ها » کم و زیاد می شود .
زمانی که آلودگی با HIV به بیماری ایدز تبدیل می شود ، مشکلات جسمی و روانی عموماً افزایش می یابند . بعضی از مبتلایان به ایدز دچار افسردگی می شوند . برخی نه تنها باید با حقیقت بیماری خود روبرو گردند ، بلکه باید از دست دادن دوستان نزدیک و شرکای زندگی خود را نیز تحمل کنند . خطر خودکشی در میان مبتلایان به ایدز از مردم معمولی بیشتر است .
مشکل روانی بیماری ایدز ، تحت تاثیر عواملی است که سطح قبلی تطابق فرد و حمایت اجتماعی و بین فردی وی را مشخص می کنند . وجود اختلال شخصیتی در معتادین تزریقی یا اختلال عمده روانی ، قبلی بیشتر مسئول علایم شدید روانی ناسازگاری بیمار در برابر استرس ناشی از بیماری است .
بیماران مبتلا به ایدز در مقابل طرد شدن آسیب پذیرند و از اینکه رفتارهای آنان ( به ویژه رفتار جنسی ) دیگران را به مخاطره می اندازد ، احساس گناه می کنند . احساس پروراندن یک عامل قابل سرایت در بدن باعث می شود که بیمار خود را فردی رانده شده و مطرود تلقی کند . به دلیل پیش داوری نسبت به این افراد و ترس از سرایت بیماری ، این بیماران در موارد انتخاب مسکن ، شغل مراقبت های بهداشتی و حمایت عمومی مورد تبعیض قرار می گیرند .

ترس غیر منطقی و واکنش منفی اجتماع ، سبب بروز مشکلاتی برای بیماران و خانواده ها و گروه های حمایت کننده آنان می شود .
بیماران مبتلا به مرحله بحران ابتدایی ایدز ، در اثر اضطراب ایجاد شده در نگهداری اطلاعات مشکل داشته و آنچه را که راجع به بیماری به آنها گفته می شود ، به شکل دیگری جلوه می دهند و یا آن را انکار می کنند و نمی توانند با این حقیقت که به این بیماری مبتلا هستند ، کنار بیایند . این بیماران باید هر چه سریعتر از خدمات حمایتی از قبیل مشاوره ، حمایت قانونی و مالی و درمان روانشناسی برخوردار شوند .
دستیابی به حمایت اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا بیمار نیازمند حمایت فیزیکی و اجتماعی است . ممکن است معتادین تزریقی در حالی با بیماری خود مواجه شوند که از حمایت کمتری به ویژه از طرف خانواده دلسرد خود برخوردار هستند . ممکن است تکیه بیمار بر روی دوستانش در این زمینه بسیار مهم باشد . در حقیقت با پیشرفت بیماری ، ممکن است حمایت ابتدایی به صورت بحرانی برای گروه های حمایت کننده و دیگر بیماران مبتلا به HIV در آید . شکل اصلی فشار روانی ، اشتغال فکری در مورد بیماری است که می تواند به سرعت فرد را به کام مرگ فرو برد ، همانند حالتی که در سایر حوادث کشنده مثل سرطان ها دیده می شود .
بیماران با بروز هر علامت جدید ، دچار هراس بیشتری خواهند شد زیرا ممکن است علامتی از پیشرفت بیماری باشد . در این بیماران ، علایم اضطراب ممکن است به شکل حملات پانیک، بیقراری ، بی خوابی ، احساس تپش و اضطراب ، بی اشتهایی و تاکیکاردی بروز کند .
علایم افسردگی در این بیماران به صورت احساس غمگینی ، ناامیدی و احساس عدم حمایت بروز می یابد . احساس گناه ، کاهش اعتماد به نفس ، خجلت ،‌بی ارزشی و سوگواری با طرد اجتماعی و انزوای بیمار شایع است . با پیشرفت بیماری ،‌عقیده خودکشی در بسیاری از بیماران به ویژه آنها که شاهد مرگ دوستان خود در اثر ایدز بوده اند ، تقویت می گردد . عصبانیت ناشی از بیماری ،‌مراقبت پزشکی ، تبعیض و پاسخ مردم به بیماری وی ، اغلب سخت و طاقت فرساست . بیماران همیشه نسبت به انگیزه بقیه افراد در روابط با آنان مشکوک باشند .
به دلیل اینکه عوارض عصبی ، روانی و اجتماعی ایدز شایع است ، همه بیماران باید به کارکنان اجتماعی دسترسی داشته باشند تا حمایت فیزیکی و مالی آنها برنامه ریزی شده و به مراکز محلی درمان ایدز ارجاع داده شوند و مشاوره روانی برای پایش وضعیت روانی و روان درمانی و درمان دارویی در صورت وجود علایم روانی انجام شود .
مواجه شدن با بیماری AIDS یا موارد HIV مثبت به طور مستقیم و غیر مستقیم با صرف هزینه مادی همراه است ، به خصوص وقتی که درآمد اقتصادی تحت تاثیر بیماری قرار گیرد . افراد مبتلا به ویروس نارسایی ایمنی انسانی ممکن است استرس هایی به صورت نگرانی در مودر استقلال اقتصادی و وظایف خانوادگی تجربه نمایند . مشاوره می تواند به اینگونه افراد ، خانواده هایشان و به نوبه خود به جوامعی که در آن زندگی می کنند ، کمک نماید تا با این مشکلات مقابله کنند .
مشاوره همچنین حمایت مورد نیاز برای تغییر در رفتار پر خطر و حفظ تغییرات ایجاد شده را فراهم می کند .
مشاوره به افراد مبتلا کمک می کند که با مشکلاتشان به صورت فعال برخورد نمایند تا از این زندگی لذت ببرند . آنان می توانند با یادگیری حل مشکلاتشان و تصمیم گیری توسط خودشان ، بر زندگی خود کنترل داشته باشند .
ایدز یک واقعیت است . بیماران و سایر افراد جامعه با این واقعیت مواجهند . از این رو لازم است تا نحوه برخورد صحیح با این واقعیت را بدانند و به کار بندند .
زندگی با ایدز
اگر شما مبتلا به ایدز هستید ،‌بکوشید تا بدن خود را نیرومند نگهدارید .بدین منظور لازم است تا :
۱ . رژیم غذایی شما سرشار از پروتئین ، ویتامین و کربوهیدرات باشد زیرا بدن شما برای بازسازی ، کسب انرژی و دفاع درمقابل عفونت ها به غذا نیاز دارد ؛‌
۲ . به منظور حفظ سلامت ،‌تا حد امکان فعالبت بدنی را حفظ کنید و خواب منظم داشته باشید . ورزش برای جلوگیری از افسردگی و اضطراب به شما کمک کرده و نوعی احساس خوب بودن ، سلامتی و مقاومت کلی را در شما تقویت می کند ؛‌
۳ . تا حد امکان به کار ادامه دهید ؛‌
۴ . خود را با فعالیت های معنی دار و یا حداقل ،‌سرگرم کننده مشغول کنید ؛‌
۵ . هر هیجان بدنی و عاطفی را کنار بگذارید ؛‌
۶ . با دوستان و فامیل معاشرت کنید ؛‌
۷ . درباره بیماری وتشخیص خود با فردی صحبت کنید ؛‌
۸ . در حین نزدیکی ج ن س ی از کان دم استفاده کنید ؛‌
۹ . برای حل مشکلات مربوط به سلامتی خود به سراغ خدمات پزشکی رفته و توصیه های مراقبتی از جمله خدمات مشاوره ای و اجتماعی را پیگیری کنید ؛‌

۱۰. خدمات اجتماعی شامل خدمات پیشگیری چون ایمن سازی کودکان و نوزادان در مقابل HIV و AIDSمی باشد . با شناسایی عوامل استرس زا ، میزان فشارهای روانی را کاهش دهید و درباره مسایل محتاط باشید ؛‌
۱۱ . در مصرف سیگار زیاده روی نکنید ، سیگار برای همه زیان آور بوده و به ریه ها و سایر اعضای بدن آسیب می رساند و آنها را مستعد عفونت می سازد . نوشیدن مفرط الکل نیز به بدن به خصوص کبد آسیب می رساند و از هوشیاری شما خواهد کاست . در این صورت شما در معرض روابط ج ن س ی نامطمئن و یا بیماری ها مقاربتی قرار خواهید گرفت ؛‌
۱۲ . مراقب ابتلا به سایر عفونت ها باشید ؛‌
۱۳ . شما قبل از تصمیم به حاملگی می باید به توصیه های پزشکی برای حفظ سلامتی خود توجه کنید . ممکن است فرزند شما با HIV متولد شود ؛‌
۱۴ . از داروهای غیر مجاز استفاده نکنید . برخی از داروها اعتیاد آور بوده و برخی ممکن است عوارض جانبی خطرناکی داشته باشند . پیش از مصرف دارو ،‌از توصیه مراقبین بهداشتی خود در مورد آن مطمئن شوید ؛‌
۱۵ . از منزوی ساختن خود پرهیز کنید .برخورد با بیماری
برخورد افراد با آلوده شدن به HIV ، به نگرش خود آنها و همچنین واکنش های اطرافیان مربوط است . اگر فرد آلوده احساس امنیت کند و مورد حمایت اطرافیان قرار گیرد ،‌راحتتر قادر خواهد بود که آلودگی به HIV و یا بیماری را تحمل نماید و به دیگر افراد مبتلا کمک نماید . ولی اگر افراد آلوده به HIV به علت برخورد نامناسب اطرافیان منزوی شوند و در هراس زندگی کنند ممکن است دلیل کمی برای مراقبت از خود داشته باشند و بیماری خود را از اطرافیان ،‌خانواده و شریک ج ن س ی خود پنهان کنند . باید به خاطر داشت که افراد آلوده و حامل HIV قبل از اینکه مورد حمایت قرار نگیرند ،‌از دیگران مراقبت نخواهند کرد و می توانند غیر مسئولانه رفتار کنند.

نمونه های برخورد های اشتباه با بیماران مبتلا به ایدز
متاسفانه در زمینه HIV/AIDS برخی از حقوق انسانی مبتلایان نقض می شود . برای مثال افراد مبتلا به HIV/AIDS اغلب بد نام می شوند یا مورد تبعیض قرار می گیرند . برخی از حقوق انسان های مبتلا عبارتند از :
• حق بهره مند شدن از عدم تبعیض و تساوی در برابر قانون
• حق بهره مند شدن از بهداشت
• حق بهره مند شدن از زندگی خصوصی
• حق بهره مند شدن از کار
• حق بهره مند شدن از امنیت اجتماعی
• حق بهره مند شدن از دسترسی برابر به آموزش
• حق بهره مند شدن ازدواج و تشکیل خانواده
• حق بهره مند شدن از محافظت در برابر ظلم ، رفتار تحقیر کننده یا غیر انسانی یا تنبیه بدنی
• حق برخورداری از همه موارد حقوق کودک برای نمونه حق بهره مند شدن از آموزش و اطلاعات ، حق بهره مند شدن از حفاظت در مقابل بهره کشی اقتصادی و ج ن س ی ، حق بهره مند شدن از حفاظت در مقابل کار کودکان ، حق بهره مند شدن از حفاظت در برابر جداسازی از خانواده یا حق بهره مند شدن از بالاترین سطح بهداشت و مراقبت پزشکی

مشاوره و انجام آزمایش HIV
اهداف انجام آزمایش و مشاوره در HIV به دو گروه تقسیم می شوند : اول ، کمک به افراد غیر آلوده به منظور ایجاد و استمرار رفتاری که احتمال آلوده شدن آنها را کاهش دهد . دوم ، کمک به افراد آلوده به HIV برای جلوگیری از انتقال ویروس به سایر افراد . علاوه بر این ، آزمایش و انجام مشاوره با افراد آلوده به ویروس این امکان را می دهد که قبل از پیشرفت آلودگی به بیماری ایدز ، از مراقبت های پزشکی بهره مند شوند .
فواید انجام آزمایش عبارتند از رفع بلاتکلیفی و پیشگیری از انتقال HIV به سایرین . در صورت مثبت بودن نتیجه آزمایش ، بیمار می تواند قبل از اینکه بیماری ایدز پیشرفت کند ،‌از دریافت سریع مراقبت های پزشکی سود ببرد . انجام آزمایش به زنان در معرض خطر که تصمیم دارند بچه دار شوند نیز کمک می کند. مضرات انجام آزمایش عبارتند از ضربه روحی و احتمال محرومیت از حقوق اجتماعی ، طرد شدن از خانواده ،‌تبعیض در مسایل بیمه و اشتغال .
اگر بیمار اخیراً ( در ۶ هفته گذشته ) در معرض HIV قرار گرفته باشد