واکسن آنفولانزا در بارداری
ایمنی دو نفره برای مادر و جنین
واکسن آنفولانزا در بارداری
بارداری یکی از دورانهای حساس و خاص زندگی هر زن است؛ زمانی که نهتنها باید از سلامت خودش مراقبت کند، بلکه هر تصمیمی میتواند بر سلامت جنین نیز اثرگذار باشد. در این میان، یکی از پرسشهای مهم و پرتکرار این است که:
«آیا تزریق واکسن آنفلوآنزا در دوران بارداری بیخطر است؟»
پاسخ کوتاه این است: بله، نهتنها بیخطر است، بلکه ضروری و توصیهشده است.
اما بیایید دقیقتر و با جزئیات بررسی کنیم که چرا این واکسن اهمیت دارد، در چه زمانی باید تزریق شود و چه فوایدی برای مادر و نوزاد دارد.
چرا بارداری خطر ابتلا به آنفلوآنزا را افزایش میدهد؟
در دوران بارداری، سیستم ایمنی بدن تا حدی سرکوب میشود تا از جنین محافظت کند. همین موضوع باعث میشود که بدن مادر در برابر ویروسها، از جمله ویروس آنفلوآنزا، آسیبپذیرتر شود.
بهعلاوه، در دوران بارداری تغییرات زیادی در قلب، ریهها و سیستم گردش خون رخ میدهد. این تغییرات میتوانند باعث شوند که آنفلوآنزا در زنان باردار شدیدتر از حالت عادی بروز کند — مثلاً با تب بالا، تنگی نفس یا حتی بستری شدن در بیمارستان.
مطالعات نشان دادهاند که احتمال بروز عوارض شدید آنفلوآنزا (مثل ذاتالریه یا زایمان زودرس) در زنان باردار بیشتر است، بهخصوص در سهماهه دوم و سوم بارداری.
به همین دلیل، واکسیناسیون نهتنها یک انتخاب هوشمندانه بلکه نوعی محافظت دوگانه برای مادر و جنین محسوب میشود.
آیا تزریق واکسن آنفلوآنزا در بارداری بیخطر است؟
یکی از نگرانیهای رایج بین مادران باردار، ترس از اثر واکسن بر جنین است.
اما خبر خوب این است که واکسن آنفلوآنزا از نوع غیرفعال (Inactivated Vaccine) است — یعنی ویروس در آن کشته شده و توانایی ایجاد بیماری را ندارد.
بر اساس تحقیقات سازمان جهانی بهداشت (WHO) و مراکز کنترل بیماری (CDC)، واکسن آنفلوآنزا برای زنان باردار کاملاً بیخطر است و حتی در هر سهماهه بارداری قابل تزریق است.
در واقع، واکسن باعث میشود بدن مادر آنتیبادیهایی تولید کند که از طریق جفت به جنین منتقل میشود و نوزاد را تا چند ماه پس از تولد نیز در برابر آنفلوآنزا محافظت میکند.
بهترین زمان تزریق واکسن آنفلوآنزا در دوران بارداری
واکسن آنفلوآنزا معمولاً هر سال باید تزریق شود، زیرا ویروس آنفلوآنزا مرتب تغییر میکند و ترکیب واکسن نیز بهروزرسانی میشود.
بهترین زمان تزریق واکسن برای زنان باردار، اوایل فصل پاییز (مهر تا آبان) است، درست پیش از شروع شیوع گسترده ویروس.
اما حتی اگر در زمستان یا اواخر بارداری هم باشید، تزریق آن همچنان مفید است.
سهماهه اول: در صورت داشتن سابقه واکنش آلرژیک شدید یا تب بالا، بهتر است پزشک زمان مناسب را تعیین کند.
سهماهه دوم و سوم: بهترین زمان برای تزریق؛ چون ایمنی بدن بالا میرود و از جنین هم محافظت میشود.
فواید واکسن آنفلوآنزا برای مادر و جنین
تزریق واکسن فقط برای جلوگیری از سرماخوردگی ساده نیست؛ فواید آن بسیار گستردهتر است:
برای مادر
-
کاهش احتمال ابتلا به ویروس آنفلوآنزا
-
جلوگیری از تب بالا و عوارض شدید تنفسی
-
کاهش خطر بستری در بیمارستان
-
افزایش سطح ایمنی عمومی بدن
برای جنین و نوزاد
-
انتقال آنتیبادیها از طریق جفت
-
محافظت در برابر آنفلوآنزا در چند ماه اول زندگی (قبل از اینکه خودش واکسینه شود)
-
کاهش احتمال زایمان زودرس یا وزن کم هنگام تولد
جالب است بدانید نوزادانی که مادرشان در دوران بارداری واکسن آنفلوآنزا تزریق کردهاند، تا ۶ ماهگی کمتر بیمار میشوند و کمتر نیاز به بستری دارند.
چه کسانی نباید واکسن آنفلوآنزا بزنند؟
اگرچه واکسن بیخطر است، اما در برخی شرایط خاص باید با احتیاط تزریق شود یا به تعویق بیفتد:
-
سابقه آلرژی شدید به تخممرغ (چون واکسن در محیط تخممرغ تولید میشود)
-
سابقه واکنش آلرژیک شدید به واکسن آنفلوآنزا در سالهای گذشته
-
وجود تب بالا یا عفونت فعال در بدن (بهتر است تا بهبودی کامل صبر شود)
همچنین نوعی دیگر از واکسن آنفلوآنزا که بهصورت اسپری بینی و حاوی ویروس زنده ضعیفشده است (Live Attenuated Vaccine) برای زنان باردار ممنوع است.
نکاتی که باید بعد از تزریق واکسن بدانید
-
ممکن است در محل تزریق کمی قرمزی یا تورم ایجاد شود که طبیعی است و ظرف یک تا دو روز برطرف میشود.
-
در برخی افراد ممکن است علائمی شبیه به سرماخوردگی خفیف (مثل بدندرد یا تب کم) بروز کند که نشانه پاسخ ایمنی بدن است.
-
مصرف مایعات زیاد و استراحت کافی پس از تزریق توصیه میشود.
-
واکسن هیچ تأثیری بر رشد جنین یا روند زایمان ندارد.
باورهای اشتباه درباره واکسن آنفلوآنزا در بارداری
«واکسن باعث آنفلوآنزا میشود!»
خیر. واکسن حاوی ویروس غیرفعال است و نمیتواند بیماری ایجاد کند.
«در بارداری نباید هیچ واکسنی زد!»
غلط است. بعضی واکسنها مثل آنفلوآنزا و کزاز (Tdap) نهتنها بیخطرند بلکه ضروریاند.
«اگر سالمم، نیازی به واکسن ندارم!»
اشتباه است. سیستم ایمنی در بارداری ضعیفتر است و حتی یک آنفلوآنزای ساده میتواند باعث عوارض جدی شود.
توصیه پزشکان
پزشکان توصیه میکنند زنان باردار هر سال واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند، حتی اگر در سالهای قبل نیز واکسن زده باشند.
تزریق این واکسن به مادران شیرده هم کاملاً مجاز است و از طریق شیر، بخشی از آنتیبادیها به نوزاد منتقل میشود.
اگر در دوران بارداری به کشورهای دیگر سفر میکنید، حتماً زمان تزریق واکسن را با توجه به فصل شیوع آنفلوآنزا در مقصد بررسی کنید.
جمعبندی
واکسن آنفلوآنزا، سپر نامرئی برای مادر و نوزاد
در دنیایی که ویروسها هر سال شکل جدیدی به خود میگیرند، واکسن آنفلوآنزا یکی از سادهترین و مؤثرترین راههای محافظت از سلامت مادران باردار است.
این واکسن نهتنها از بروز بیماریهای خطرناک جلوگیری میکند، بلکه باعث انتقال ایمنی ارزشمندی به جنین میشود — ایمنیای که از نخستین روزهای زندگی، مانند سپری نامرئی از نوزاد محافظت میکند.
اگر باردار هستید، با مشورت پزشک، تزریق واکسن آنفلوآنزا را در برنامه خود قرار دهید.
چند دقیقه وقت برای تزریق، میتواند ماهها سلامتی و آرامش را برای شما و فرزندتان به ارمغان آورد
