علائم بیماری قلبی در جوانان
زنگ خطری که نباید نادیده گرفته شود
علائم بیماری قلبی در جوانان
تا چند سال پیش، بیماریهای قلبی بیشتر در افراد میانسال یا سالمند دیده میشد. اما در سالهای اخیر، افزایش استرس، سبک زندگی کمتحرک، تغذیه ناسالم، سیگار و فشارهای روانی باعث شده که بیماریهای قلبی حتی در جوانان و نوجوانان نیز مشاهده شود. متأسفانه بسیاری از جوانان تصور میکنند قلب سالمی دارند و هیچ خطری تهدیدشان نمیکند، در حالی که علائم اولیه بیماری قلبی ممکن است خاموش، خفیف یا شبیه به مشکلات ساده جسمی باشد.
در این مطلب بهصورت جامع و واضح بررسی میکنیم که علائم بیماری قلبی در جوانان چیست، چرا رخ میدهد، چه عواملی زمینهساز آن هستند و چگونه میتوان از بروز آن پیشگیری کرد.
چرا بیماری قلبی در جوانان در حال افزایش است؟
پیش از آنکه به علائم بپردازیم، باید بدانیم چرا جوانان امروز بیشتر از گذشته در معرض خطر بیماریهای قلبی قرار گرفتهاند.
۱. سبک زندگی بیتحرک:
ساعتهای طولانی نشستن پشت میز، استفاده مداوم از موبایل و لپتاپ، و کاهش فعالیت بدنی باعث میشود چربیها در بدن تجمع پیدا کنند و گردش خون دچار اختلال شود.
۲. تغذیه ناسالم:
غذاهای فستفودی، چرب، سرخکردنی و نوشیدنیهای قندی، دشمن قلب هستند. مصرف زیاد آنها باعث افزایش کلسترول بد (LDL) و تریگلیسیرید میشود.
۳. استرس مزمن:
زندگی پرتنش امروزی باعث ترشح مداوم هورمون کورتیزول و آدرنالین میشود که در درازمدت به دیواره رگها آسیب میزند.
۴. مصرف دخانیات و قلیان:
حتی مصرف گهگاه سیگار یا قلیان، میتواند روند تصلب شرایین را تسریع کند و باعث گرفتگی عروق شود.
۵. کمخوابی و بینظمی در خواب:
خواب ناکافی با افزایش فشار خون و چربی خون ارتباط مستقیم دارد.
علائم هشداردهنده بیماری قلبی در جوانان
در جوانان، نشانههای بیماری قلبی همیشه واضح نیستند. گاهی بدن علائم خفیفی نشان میدهد که بهسادگی نادیده گرفته میشود. در ادامه، مهمترین نشانههایی که باید جدی گرفته شوند را بررسی میکنیم:
۱. درد یا سنگینی در قفسه سینه
مهمترین و شایعترین علامت بیماری قلبی، درد در ناحیه سینه است. این درد ممکن است بهصورت فشار، سوزش یا احساس فشردگی در وسط یا سمت چپ قفسه سینه باشد.
گاهی درد به بازو، شانه چپ، گردن، فک یا پشت نیز گسترش پیدا میکند.
-
این درد معمولاً در هنگام فعالیت بدنی یا استرس شدید رخ میدهد و با استراحت کاهش مییابد.
-
اگر درد بیش از چند دقیقه ادامه یابد، باید فوراً به پزشک مراجعه شود، چون میتواند نشانه حمله قلبی باشد.
۲. تنگی نفس و احساس کمبود هوا
اگر هنگام بالا رفتن از پلهها یا فعالیتهای روزمره دچار تنگی نفس غیرطبیعی میشوید، این نشانه میتواند از ضعف عملکرد قلب باشد.
قلب ضعیف قادر نیست خون را بهخوبی پمپاژ کند، در نتیجه اکسیژن کافی به اندامها نمیرسد و فرد احساس خفگی یا سنگینی در سینه میکند.
۳. تپش قلب یا ضربان نامنظم
احساس تپش قلب شدید، ضربان سریع یا برعکس کند شدن ناگهانی ضربان، میتواند یکی از نشانههای آریتمی یا بینظمی ریتم قلب باشد.
اگر این حالت مکرر اتفاق میافتد یا با سرگیجه و ضعف همراه است، باید حتماً بررسی شود.
۴. سرگیجه، بیحالی یا غش کردن
زمانی که قلب به اندازه کافی خون پمپاژ نمیکند، مغز دچار کمبود اکسیژن میشود و این میتواند باعث سرگیجه، تاری دید یا حتی بیهوشی لحظهای شود.
این علائم مخصوصاً در هنگام ورزش یا تغییر وضعیت بدن (مثلاً از نشستن به ایستادن) باید جدی گرفته شود.
۵. ورم در پاها، مچ یا شکم
ورم غیرطبیعی در پاها یا مچها ممکن است نشانه نارسایی قلبی باشد. در این حالت، قلب نمیتواند خون را بهطور مؤثر پمپاژ کند و مایع اضافی در بافتها تجمع مییابد.
اگر ورم با تنگی نفس یا افزایش وزن ناگهانی همراه است، احتمال مشکل قلبی بیشتر میشود.
۶. خستگی زودرس و ضعف عمومی
وقتی قلب کارایی خود را از دست میدهد، انرژی بدن کاهش پیدا میکند. جوانانی که بدون دلیل خاصی احساس خستگی، سنگینی یا بیانرژی بودن دارند، ممکن است دچار افت عملکرد قلب باشند.
بهویژه اگر این حالت با تنگی نفس یا تپش قلب همراه است، نیاز به بررسی فوری دارد.
دلایل ژنتیکی و ارثی در بیماری قلبی جوانان
برخی افراد، بدون داشتن عادتهای ناسالم، بهصورت ارثی مستعد بیماریهای قلبی هستند.
برای مثال:
-
سابقه سکته یا بیماری قلبی در والدین یا بستگان نزدیک
-
کلسترول بالا از نوع ژنتیکی (هیپرکلسترولمی خانوادگی)
-
اختلالات مادرزادی قلبی
این افراد باید از سنین پایینتر آزمایشهای منظم و چکاپ دورهای انجام دهند تا از بروز مشکلات جدی پیشگیری شود.
تغذیه و نقش آن در سلامت قلب جوانان
تغذیه نقش تعیینکنندهای در سلامت قلب دارد. رژیمهای پرچرب، سرشار از قند و فاقد مواد مغذی میتوانند بهسرعت سلامت قلب را تهدید کنند.
غذاهایی که باید محدود شوند:
-
فستفودها، غذاهای سرخکردنی و گوشتهای فرآوریشده (سوسیس، کالباس)
-
نوشیدنیهای شیرین و نوشابهها
-
چربیهای ترانس (در بیسکویتها و شیرینیهای صنعتی)
غذاهایی که به سلامت قلب کمک میکنند:
-
ماهیهای چرب مثل سالمون و ساردین (منبع امگا ۳)
-
مغزها مانند گردو و بادام
-
میوهها و سبزیجات رنگارنگ
-
غلات سبوسدار
-
روغن زیتون و آووکادو
نقش ورزش و فعالیت بدنی در پیشگیری از بیماری قلبی
فعالیت منظم بدنی باعث تقویت عضله قلب، بهبود گردش خون، کاهش چربیهای مضر و تنظیم فشار خون میشود.
برای جوانان، توصیه میشود حداقل ۳۰ دقیقه ورزش در روز، پنج روز در هفته انجام دهند.
ورزشهایی مانند پیادهروی تند، دوچرخهسواری، شنا و یوگا بهترین گزینهها هستند.
پرهیز از دخانیات و الکل
سیگار، قلیان و حتی مصرف گهگاه الکل، دشمن خاموش قلب هستند. نیکوتین باعث انقباض رگها، افزایش فشار خون و آسیب به دیواره عروق میشود. ترک سیگار، یکی از مهمترین و فوریترین گامها برای حفظ سلامت قلب است.
چگونه بیماری قلبی را زود تشخیص دهیم؟
تشخیص زودهنگام میتواند جان انسان را نجات دهد. اگر هر یک از علائم گفتهشده را تجربه کردید، باید به پزشک مراجعه کنید.
پزشک ممکن است آزمایشهای زیر را تجویز کند:
-
نوار قلب (ECG) برای بررسی ریتم قلب
-
اکوکاردیوگرافی برای بررسی ساختار قلب
-
تست ورزش برای سنجش عملکرد قلب در فعالیت
-
آزمایش چربی و قند خون
جمعبندی: قلب جوان هم نیاز به مراقبت دارد
بیماری قلبی فقط مختص سالمندان نیست. استرس، تغذیه ناسالم، کمتحرکی و دخانیات باعث شدهاند که امروزه جوانان نیز در معرض خطر جدی قرار گیرند.
شناخت علائم اولیه، تغییر سبک زندگی، داشتن خواب کافی، تغذیه سالم و ورزش منظم میتواند از بروز بسیاری از مشکلات قلبی جلوگیری کند.
قلب، حیاتیترین اندام بدن است؛ تا زمانی که بیصدا کار میکند، قدرش را نمیدانیم. مراقبت از آن باید از جوانی آغاز شود، نه از زمانی که دیر شده است.
