علائم اولیه سرطان که نباید نادیده بگیرید
سرطان
علائم اولیه سرطان که نباید نادیده بگیرید
سرطان یکی از مهمترین بیماریهای قرن حاضر است که هر سال میلیونها نفر در سراسر جهان را درگیر میکند. با وجود پیشرفتهای چشمگیر پزشکی، همچنان تشخیص زودهنگام سرطان نقش حیاتی در موفقیت درمان دارد. متأسفانه بسیاری از افراد به دلیل نادیده گرفتن علائم اولیه، زمانی به پزشک مراجعه میکنند که بیماری وارد مراحل پیشرفته شده است. در این مقاله بهصورت مفصل و علمی، به بررسی نشانههای اولیه سرطان، دلایل بروز آن، اهمیت تشخیص زودهنگام و راههای پیشگیری میپردازیم.
اهمیت توجه به علائم اولیه سرطان
سرطان معمولاً در ابتدا با تغییرات سلولی کوچک شروع میشود و ممکن است تا مدتها هیچ علامت مشخصی نداشته باشد. اما بدن همیشه پیش از پیشرفت کامل بیماری، هشدارهایی ظریف و قابلتشخیص میفرستد. شناخت این علائم میتواند باعث شود بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود؛ مرحلهای که درمان بسیار سادهتر و موفقتر است.
۱. کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل
اگر بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی، در مدت کوتاهی چندین کیلو وزن کم کردهاید، باید این مسئله را جدی بگیرید.
کاهش وزن ناگهانی یکی از علائم اولیه بسیاری از سرطانها مانند سرطان معده، پانکراس، ریه و مری است. سلولهای سرطانی با تغییر در متابولیسم بدن و مصرف انرژی بیشتر، باعث سوزاندن چربیها و عضلات میشوند.
۲. خستگی مزمن و بیدلیل
احساس خستگی دائمی که با استراحت هم برطرف نمیشود، میتواند از اولین نشانههای سرطان باشد.
برخی سرطانها مانند سرطان خون (لوسمی) یا سرطان کولون، باعث کمخونی، کاهش اکسیژنرسانی و ضعف عمومی بدن میشوند. اگر این حالت بیش از چند هفته ادامه داشت، باید حتماً علت آن بررسی شود.
۳. تبهای مکرر و طولانیمدت
تب بدون دلیل واضح (مثل عفونت یا سرماخوردگی) میتواند نشانهای از فعالیت سیستم ایمنی بدن در برابر سلولهای سرطانی باشد.
بهویژه در سرطانهایی مانند لنفوم و لوسمی، تبهای شبانه و عرق زیاد در خواب بسیار شایعاند.
۴. تغییر در پوست
تغییرات پوستی از جمله زخمهایی که خوب نمیشوند، خالهایی که شکل یا رنگشان تغییر میکند یا لکههای تیره و غیرعادی، میتواند از نشانههای سرطان پوست یا حتی سایر سرطانها باشد.
خالهایی که خارش دارند، خونریزی میکنند یا سریع رشد میکنند باید حتماً توسط پزشک متخصص پوست بررسی شوند.
۵. تغییر در عادات گوارشی یا ادراری
تغییر ناگهانی در اجابت مزاج، وجود خون در مدفوع، احساس نفخ دائمی، سوزش معده طولانی یا تکرر ادرار میتواند از علائم سرطانهای گوارشی، روده یا مثانه باشد.
بهویژه خون در ادرار یا مدفوع هرگز نباید نادیده گرفته شود و نیاز به بررسی فوری دارد.
۶. دردهای مزمن و بیدلیل
دردی که بیش از چند هفته ادامه دارد و علت مشخصی ندارد، میتواند یکی از نشانههای اولیه سرطان باشد.
برای مثال:
-
درد استخوانها ممکن است نشانه سرطان استخوان یا متاستاز باشد.
-
درد شکم یا لگن ممکن است به سرطان تخمدان یا کولون مربوط باشد.
۷. سرفههای مداوم یا تغییر در صدا
اگر بیش از سه هفته دچار سرفه خشک، خلط خونی یا گرفتگی صدا شدهاید، بهتر است توسط پزشک معاینه شوید.
این علائم میتوانند از نشانههای اولیه سرطان ریه، گلو یا حنجره باشند، بهویژه اگر همراه با کاهش وزن یا درد قفسه سینه باشند.
۸. توده یا برآمدگی غیرعادی در بدن
وجود هرگونه توده در سینه، گردن، زیر بغل یا کشاله ران باید جدی گرفته شود.
تودههای سرطانی معمولاً بدون درد هستند اما با گذشت زمان رشد میکنند. در زنان، توده در سینه یا تغییر شکل نوک سینه از مهمترین علائم سرطان پستان است.
۹. خونریزیهای غیرعادی
خونریزیهایی مانند:
-
بین دورههای قاعدگی
-
بعد از یائسگی
-
هنگام سرفه یا دفع ادرار
میتواند نشانهای از سرطانهای رحم، ریه یا مجاری ادراری باشد.
۱۰. بلع دشوار یا احساس گیر کردن غذا در گلو
این علامت میتواند به سرطان مری یا گلو مربوط باشد، مخصوصاً اگر با کاهش وزن یا استفراغ همراه باشد.
۱۱. تغییر در دهان و زبان
زخمهایی در دهان که بیش از دو هفته طول میکشند یا لکههای سفید و قرمز روی زبان، لثه یا داخل گونه، ممکن است از علائم سرطان دهان یا حنجره باشند. استعمال دخانیات احتمال بروز این نوع سرطان را چند برابر میکند.
۱۲. خارش یا زردی پوست
زرد شدن پوست یا سفیدی چشمها معمولاً نشانه اختلال در کبد است که میتواند ناشی از سرطان کبد یا پانکراس باشد. همچنین خارش گسترده بدون علت مشخص میتواند علامت اولیه برخی سرطانها مانند لنفوم باشد.
علل بروز سرطان
سرطان بهدلیل رشد و تقسیم غیرطبیعی سلولها ایجاد میشود. عوامل متعددی در این فرآیند نقش دارند، از جمله:
-
ژنتیک و سابقه خانوادگی
-
مصرف دخانیات و الکل
-
تغذیه ناسالم و کمتحرکی
-
چاقی مفرط
-
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و اشعهها
-
عفونتهای ویروسی مانند HPV یا هپاتیت B و C
راههای پیشگیری از سرطان
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. برای کاهش خطر ابتلا به سرطان، رعایت موارد زیر ضروری است:
-
ترک سیگار و الکل
-
تغذیه سالم؛ مصرف سبزیجات تازه، میوهها، غلات سبوسدار و چربیهای مفید
-
ورزش منظم (حداقل ۳۰ دقیقه در روز)
-
حفظ وزن مناسب
-
انجام آزمایشهای غربالگری مثل ماموگرافی، کولونوسکوپی و پاپ اسمیر
-
محافظت در برابر آفتاب و اشعه UV
-
واکسیناسیون علیه ویروسهای سرطانزا مانند HPV و هپاتیت B
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر هر یک از علائم بالا بیش از دو تا سه هفته ادامه داشت یا بدون علت مشخصی بروز کرد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام از طریق آزمایش خون، تصویربرداری و بیوپسی میتواند جان شما را نجات دهد.
سخن پایانی
سرطان همیشه بهطور ناگهانی ظاهر نمیشود. در بسیاری از موارد، بدن پیش از بروز مرحله پیشرفته، هشدارهایی آشکار اما نادیدهگرفتهشده ارسال میکند. آگاهی از علائم اولیه و انجام چکاپهای منظم، مهمترین گام در پیشگیری و درمان بهموقع سرطان است. سبک زندگی سالم، تغذیه متعادل و پرهیز از عوامل خطر میتواند تا حد زیادی از بروز این بیماری جلوگیری کند.
