راه های جلوگیری از سرماخوردگی در کودکان و نوزادان
رازهای مراقبت از کوچکترین اعضای خانواده در فصل سرما
راه های جلوگیری از سرماخوردگی در کودکان و نوزادان
پاییز و زمستان، فصل باران و بخار نفس روی شیشههاست، اما برای والدین، معمولاً به معنای شروع فصل نگرانی برای سرماخوردگی بچهها است. تقریباً هر پدر و مادری تجربه کردهاند که کودکشان با شروع هوای سرد، مدام عطسه میکند، بینیاش میگیرد و شبها به سختی نفس میکشد.
اما سؤال اصلی این است:
آیا میتوان جلوی سرماخوردگی را گرفت؟ یا باید هر سال منتظرش بود؟
پاسخ این است: بله، میتوان از آن پیشگیری کرد!
با رعایت چند اصل ساده اما علمی، میشود کاری کرد که سیستم ایمنی بدن کودک قویتر شود و احتمال ابتلا به سرماخوردگی تا حد زیادی کاهش پیدا کند.
در ادامه با هم قدمبهقدم، مهمترین راههای جلوگیری از سرماخوردگی در کودکان و نوزادان را مرور میکنیم؛ همراه با نکاتی دقیق و کاربردی که واقعاً در زندگی روزمره به درد میخورند.
۱. تقویت سیستم ایمنی؛ پایه اصلی پیشگیری
هیچ راهی مؤثرتر از داشتن یک بدن قوی و آماده دفاع در برابر ویروسها وجود ندارد.
سیستم ایمنی کودکان هنوز در حال رشد است، بنابراین به کمک بیشتری نیاز دارد.
برای تقویت این سیستم:
-
تغذیه متعادل و رنگارنگ:
سعی کنید بشقاب کودکتان پر از میوهها و سبزیجات تازه باشد. ویتامین C (در پرتقال، کیوی، توتفرنگی و فلفل دلمهای) و روی (در گوشت، تخممرغ و حبوبات) نقش مهمی در عملکرد بهتر سیستم ایمنی دارند. -
پروبیوتیکها را فراموش نکنید:
ماست پروبیوتیک یا کفیر، باکتریهای مفید روده را تقویت میکند؛ جایی که بیش از ۷۰٪ سلولهای ایمنی بدن در آن قرار دارند. -
خواب کافی:
کودکان نیاز به خواب بیشتر از بزرگسالان دارند. کمخوابی سیستم ایمنی را ضعیف کرده و بدن را مستعد عفونت میکند. -
نور خورشید و ویتامین D:
ویتامین D یکی از کلیدهای اصلی در عملکرد ایمنی است. در روزهای آفتابی پاییزی، اجازه دهید کودک روزانه حداقل ۱۵ تا ۲۰ دقیقه نور طبیعی خورشید دریافت کند.
۲. شستن دستها؛ سادهترین اما مؤثرترین روش
یکی از اصلیترین راههای انتقال ویروس سرماخوردگی، دستهای آلوده هستند.
کودکان به طور طبیعی کنجکاو و پرتحرکند؛ مدام با اشیاء مختلف تماس دارند و سپس دستشان را به چشم، بینی یا دهان میزنند.
برای پیشگیری:
-
عادت شستن دستها قبل از غذا، بعد از بازی در بیرون، یا بعد از عطسه و سرفه را در کودک نهادینه کنید.
-
از آب گرم و صابون استفاده کنید و حداقل ۲۰ ثانیه دستها را بشویید.
-
اگر در بیرون از خانه هستید، از محلولهای ضدعفونیکننده مخصوص کودکان استفاده کنید.
نکته: آموزش شستن دستها را به شکل بازی انجام دهید. مثلاً شعر بخوانید یا با کف صابون شکل درست کنید تا کودک از این کار لذت ببرد.
۳. لباس مناسب برای فصل پاییز و زمستان
برخی والدین بیش از حد کودک را میپوشانند و برخی دیگر لباس سبک انتخاب میکنند؛ در حالی که هر دو میتوانند مضر باشند.
هدف این است که بدن کودک گرم بماند، اما عرق نکند.
-
از لباسهای چندلایه استفاده کنید تا بتوانید در صورت گرم شدن، یک لایه را کم کنید.
-
حتماً گردن، دستها و پاها را بپوشانید، چون از نقاطی هستند که گرما را سریع از دست میدهند.
-
در هوای سرد و بادی، کلاه و شال گردن ضروریاند.
-
بعد از بازی یا پیادهروی، اگر لباس کودک خیس از عرق شد، سریع عوضش کنید تا بدن سرد نشود.
۴. تهویه مناسب خانه و محیطهای بسته
ویروسها در محیطهای بسته و بدون تهویه به راحتی منتشر میشوند.
اگر پنجرهها همیشه بسته باشند، احتمال انتقال ویروس از یک نفر به دیگری بسیار زیاد میشود.
راهکارها:
-
هر روز چند بار برای چند دقیقه پنجرهها را باز کنید تا هوا تازه شود.
-
در فصل سرما، از دستگاههای بخور سرد استفاده کنید تا رطوبت هوا حفظ شود. هوای خشک، مخاط بینی را تحریک کرده و ورود ویروسها را آسانتر میکند.
-
در مدارس یا مهدکودکها، از معلمان بخواهید تهویه روزانه را جدی بگیرند.
۵. تغذیه گرم و مغذی؛ بهترین سپر دفاعی
در فصول سرد، بدن انرژی بیشتری برای حفظ دمای خود مصرف میکند. بنابراین کودکان باید از غذاهای مقوی و گرم استفاده کنند.
پیشنهادهای عالی برای وعدههای روزانه:
-
سوپ مرغ با سبزیجات تازه
-
آش جو یا حبوبات با کمی لیموترش تازه
-
دمنوش بابونه یا آویشن (برای کودکان بالای دو سال و با نظر پزشک)
-
میوههای پاییزی مثل سیب، انار و نارنگی
همچنین نوشیدن مایعات کافی بسیار مهم است. هوای خشک باعث کمآبی بدن میشود و این موضوع سیستم ایمنی را ضعیفتر میکند.
۶. مراقبت از نوزادان در برابر سرماخوردگی
نوزادان به دلیل سیستم ایمنی ضعیفتر، بیشتر در معرض خطر هستند.
اما با چند اقدام ساده میتوان از آنها محافظت کرد:
-
تماس مستقیم نوزاد با افراد سرماخورده را محدود کنید.
-
دستهای خود را قبل از لمس نوزاد یا وسایل او بشویید.
-
دمای اتاق نوزاد را متعادل نگه دارید (حدود ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتیگراد).
-
از پوشاندن بیش از حد یا بستن پتوهای سنگین خودداری کنید تا نوزاد عرق نکند.
-
اگر مادر واکسن آنفلوآنزا زده باشد، بخشی از ایمنی از طریق شیر به نوزاد منتقل میشود.
نکته مهم: در صورت بروز علائم سرماخوردگی در نوزاد (مانند تب، گرفتگی بینی یا بیقراری)، حتماً به پزشک مراجعه کنید. نوزادان نباید خودسرانه دارو یا بخور دریافت کنند.
۷. آموزش رفتارهای پیشگیرانه به کودکان
هرچقدر هم که مراقبت کنید، بدون آموزش رفتارهای درست، کودکان باز ممکن است دچار سرماخوردگی شوند.
با زبان ساده، به آنها یاد بدهید:
-
هنگام عطسه و سرفه، با آرنج جلوی دهان خود را بگیرند.
-
از لیوان، قاشق یا حولهی مشترک استفاده نکنند.
-
در زمان بیماری، در خانه بمانند و استراحت کنند.
تبدیل این رفتارها به عادت، یکی از مؤثرترین روشها برای پیشگیری در درازمدت است.
جمعبندی
مراقبت از کودک، یعنی ساختن سپر ایمنی خانواده
سرماخوردگی در کودکان و نوزادان غیرقابل اجتناب نیست.
با تغذیه درست، خواب کافی، شستن دستها، تهویه مناسب و آموزش رفتارهای ساده میتوان تا حد زیادی احتمال بیماری را کاهش داد.
در عین حال، اگر کودک شما علائمی مثل تب بالا، بیحالی یا تنفس سخت داشت، حتماً با پزشک مشورت کنید.
هدف، جلوگیری از بیماری است، نه ترس از آن.
در نهایت، به خاطر داشته باشید که مراقبت از سلامتی کودکان فقط برای جلوگیری از سرماخوردگی نیست — بلکه برای ساختن بدنی قوی و مقاوم در تمام طول زندگی است.
