درمان تب و لرز شدید در خانه؛ چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
تب و لرز
درمان تب و لرز شدید در خانه؛ چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
تب و لرز یکی از شایعترین واکنشهای بدن به عفونتها و التهاب است. زمانی که دمای بدن بالا میرود، سیستم ایمنی در حال مبارزه با عوامل بیماریزا است و لرزها نشاندهنده تلاش بدن برای تنظیم دما هستند. اگرچه بسیاری از موارد تب و لرز در منزل قابل کنترل است، اما گاهی میتواند نشانه یک بیماری جدی باشد که نیاز به بررسی پزشکی فوری دارد.
در این مقاله، بهصورت کامل و جامع توضیح میدهیم تب و لرز شدید چه علتی دارد؟ چگونه میتوان آن را در خانه درمان کرد؟ و دقیقاً چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟ همراه با نکات کاربردی و علمی که خواننده را تا انتهای متن نگه میدارد.
تب چیست و چرا رخ میدهد؟
تب زمانی اتفاق میافتد که دمای داخلی بدن بهدلیل مبارزه با عوامل بیماریزا بالا میرود. هیپوتالاموس، مرکز تنظیم دما در مغز، دمای بدن را افزایش میدهد تا محیط برای ویروسها و باکتریها نامناسب شود.
در بزرگسالان، تب معمولاً بالاتر از ۳۸ درجه تعریف میشود.
لرز زمانی اتفاق میافتد که بدن تلاش میکند حرارت بیشتری تولید کند تا دمای داخلی را به سطح جدیدی که هیپوتالاموس مشخص کرده برساند.
علتهای اصلی تب و لرز شدید
تب و لرز شدید همیشه یک هشدار است؛ یعنی بدن با یک عامل قوی مبارزه میکند. مهمترین علتها شامل:
۱. عفونتهای ویروسی
شایعترین علت. مثل:
-
آنفولانزا
-
سرماخوردگی شدید
-
کرونا
-
ویروسهای دستگاه گوارش
این عفونتها اغلب با سردرد، بدندرد و ضعف همراهند.
۲. عفونتهای باکتریایی
معمولاً علائم شدیدتری ایجاد میکنند:
-
عفونت ریه (ذاتالریه)
-
عفونت ادراری
-
عفونت گوش
-
گلودرد چرکی
-
عفونتهای پوستی
در این موارد، عدم درمان میتواند باعث عوارض جدی شود.
۳. کمآبی بدن
دهیدراته شدن میتواند به افزایش ناگهانی دمای بدن و لرز منجر شود.
۴. واکنشهای التهابی
بیماریهایی مثل رماتیسم یا مشکلات سیستم ایمنی ممکن است باعث تب شوند.
۵. مصرف بعضی داروها
برخی داروها تبزا هستند یا حساسیت شدید به آنها ایجاد لرز میکند.
۶. گرمازدگی
قرار گرفتن در دمای بالا یا فعالیت زیاد در محیط گرم میتواند باعث تب و لرز گردد.
علائم هشداردهنده همراه با تب و لرز
اگر تب همراه با علائم زیر باشد، احتمال جدیتر بودن بیماری بیشتر است:
-
تب بالای ۳۹ یا ۴۰ درجه
-
تنفس سخت یا خسخس
-
تشنج
-
گیجی، خوابآلودگی شدید یا بیحسی
-
درد شدید شکم یا قفسه سینه
-
ادرار کم یا سوزش شدید
-
استفراغ مداوم
-
لکههای پوستی یا کبودی
-
تداوم تب بیش از ۳ روز
روشهای پیشگیری از تب و لرز
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. برای کاهش احتمال بروز تب:
-
شستشوی مداوم دستها
-
پوشاندن دهان هنگام عطسه
-
مصرف غذاهای سالم و تازه
-
خواب کافی
-
تقویت سیستم ایمنی با ویتامینها
-
پرهیز از تماس با افراد بیمار
-
تهویه مناسب محیط
-
واکسیناسیون آنفولانزا و کرونا
درمان تب و لرز شدید در خانه
بسیاری از موارد تب و لرز با مراقبتهای خانگی قابل کنترلاند. در ادامه مؤثرترین روشها را بررسی میکنیم:
۱. مصرف مایعات فراوان
تب باعث از دست رفتن آب بدن میشود. دهیدراته شدن تب را بدتر میکند.
بهترین مایعات:
-
آب
-
آبمیوه طبیعی رقیق
-
دمنوشهای آرامبخش مثل بابونه
-
سوپ رقیق
-
میانوعدههای آبدار مانند هندوانه یا خیار
اجتناب از نوشیدنیهای کافئیندار مثل قهوه و نوشابه ضروری است.
۲. مصرف داروهای تببر
متداولترین داروها عبارتاند از:
-
استامینوفن
-
ایبوپروفن
این داروها تب را کاهش میدهند و بدندرد را کنترل میکنند.
برای افراد با بیماریهای زمینهای یا کودکان، مقدار مصرف باید طبق نظر پزشک باشد.
۳. کمپرس ولرم
کمپرس سرد باعث لرز بیشتر میشود. کمپرس ولرم روی پیشانی، پشت گردن و زیر بغلها تب را آرام کاهش میدهد.
۴. دوش نیمهولرم
حمام با آب کمی ولرم (ن سرد و نه داغ) یکی از بهترین روشها برای پایین آوردن تب بدون شوک حرارتی است.
۵. استراحت کافی
بدن در زمان تب به انرژی زیادی نیاز دارد. استراحت کامل، توان ایمنی را بالا میبرد و روند بهبود را سریعتر میکند.
۶. سبکپوشیدن لباس
لباسهای سبک و خنک و پتوهای نازک انتخاب بهتری هستند. پوشش زیاد باعث افزایش دمای بدن میشود.
۷. هوای اتاق را خنک نگه دارید
دمای اتاق بین ۲۰ تا ۲۴ درجه بهترین حالت برای کاهش تب است. تهویه مناسب نیز ضروری است.
۸. غذاهای سبک و مقوی
در زمان تب، هضم سخت میشود. بهتر است از موارد زیر استفاده شود:
-
سوپ سبزیجات
-
برنج سفید
-
سیبزمینی پخته
-
میوهها
-
غذاهای کمچرب
غذاهای چرب و سنگین روند هضم را مختل میکنند.
جمعبندی
تب و لرز شدید یک هشدار طبیعی از طرف بدن است که نشان میدهد سیستم ایمنی در حال مبارزه با عامل بیماریزا است. در بیشتر موارد، با استراحت، هیدراتهماندن، تببرها و مراقبت خانگی میتوان علائم را کنترل کرد. اما اگر تب طولانی شود، خیلی بالا برود یا با علائم خطر همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کرد.
