داروهای موثر برای درمان سرماخوردگی
معرفی انواع دارو سرماخوردگی
داروهای موثر برای درمان سرماخوردگی
سرماخوردگی یکی از شایعترین بیماریهای فصلی است که تقریباً همهی ما در طول سال چندین بار به آن مبتلا میشویم. این بیماری، هرچند خطرناک نیست، اما با علائمی مانند گلودرد، آبریزش بینی، عطسه، تب خفیف، بدندرد و خستگی میتواند زندگی روزمره را مختل کند. از آنجا که عامل اصلی سرماخوردگی ویروسها هستند، درمان قطعی با داروی خاصی وجود ندارد، اما داروهای متعددی وجود دارند که میتوانند علائم بیماری را کاهش داده و روند بهبود را تسریع کنند.
در ادامه، با جزئیات به معرفی مؤثرترین داروها برای درمان سرماخوردگی، نحوهی عملکرد هرکدام، نکات مهم در مصرف و حتی ترکیبات طبیعی جایگزین میپردازیم.
۱. داروهای ضداحتقان (برای گرفتگی بینی و گلو)
یکی از آزاردهندهترین علائم سرماخوردگی، احتقان گلو و بینی است؛ گرفتگی بینی، حس سنگینی سر و عدم توانایی در تنفس عادی میتواند زندگی روزمره را مختل کند. اما داروهای ضداحتقان در بیماری به داد شما میرسند! این داروها با تنگ کردن رگهای خونی داخل بینی، تورم و التهاب مخاط بینی را کم کرده و به این ترتیب، راههای هوایی را باز میکنند؛ همچنین میتوانند به خشک شدن ترشح پشت حلق نیز کمک کنند. انواع دارو ضداحتقان شامل اسپری یا قطره بینی (با اثر سریع) و قرص و شربت (با اثر تدریجی) میشود:
- اکسی متازولین (اسپری و قطره بینی)
- فنیل افرین (اسپری و قطره بینی، قرص و شربت)
- سودوافدرین (قرص و شربت)
نکاتی در مورد مصرف داروهای ضداحتقان:
- مصرف این داروها برای کودکان ۳ ساله و کوچکتر توصیه نمیشود.
- ضداحتقانهای خوراکی ممکن است انرژی و هیجان برخی افراد را بالا برده و خواب آنها را مختل کند.
- از این داروها بیشتر از ۳ روز متوالی استفاده نکنید.
- برخی از پزشکان، استفاده از اسپری سالین (نمکی) را به جای اسپریهای دارویی پیشنهاد میکنند. اسپری سالین نسبت به ضداحتقانها کندتر عمل میکند، اما اثر بازگشتی ندارد.
۲. داروهای آنتیهیستامینی (برای عطسه، آبریزش بینی و چشم)
اگر هر یک از علائم عطسه، خارش گوش و چشم، اشکریزش و آبریزش بینی را دارید، سراغ آنتیهسیتامینها بروید. هرچند این علائم به دفع ویروس از بدن کمک میکنند، اما گاهی میتوانند بسیار آزارنده باشند. رایجترین آنتیهیستامینها عبارتند از:
- کلرفنیرامین (قرص و شربت)
- دیفن هیدرامین (کپسول و شربت)
- سیتریزین (قرص و شربت)
- فکسوفنادین (قرص و شربت)
- لوراتادین (قرص و شربت)
نکاتی در مورد مصرف داروهای آنتیهیستامین:
- اگر رانندگی میکنید یا با ماشینآلات کار میکنید، از مصرف این داروها خودداری کنید.
- اگر از داروهای ضدافسردگی یا ضداضطراب استفاده میکنید، قبل از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید.
- در برخی مواقع، پزشکان توصیه میکنند برای درمان علائم سرماخوردگی از آنتیهیستامینها استفاده نکنید. هرچند آنتیهیستامینها علائم سرماخوردگی را تسکین میدهند، اما تخلیه ترشحات را متوقف میکنند و ویروسی که باعث سرماخوردگی شده را از بین نمیبرند.
- آنتیهیستامینها میتوانند ترشحات را غلیظ کنند که ممکن است برای افراد مبتلا به آسم مشکلساز باشد.
۳. داروهای ضدسرفه
یکی از آزاردهندهترین و در عین حال شایعترین علائم سرماخوردگی سرفه است؛ زمانی که سرفه زندگی روزمره یا خواب شما را مختل کند، داروهای سرکوبکننده سرفه میتوانند کمککننده باشند. بههمین دلیل برخی از پزشکان توصیه میکنند داروهای ضدسرفه را قبل از خواب مصرف کنید. داروهای ضدسرفه شامل داروهای سرکوبکننده سرفه و خلط آور هستند.
رایجترین داروی ضدسرفه بدون نسخه، دکسترومتورفان است؛ اما داروهای ضدسرفه دیگری با ترکیبات گیاهی نیز در بازار دارویی موجود است. علاوهبراین، داروهای خلطآور مانند گایافنزین نیز میتوانند با رقیق کردن خلط سینه، به باز کردن گرفتگی آن کمک کنند. البته همراه با این داروها باید آب زیادی نیز مصرف کنید. داروی اکسپکتورانت که بهعنوان یک داروی ضدسرفه و خلطآور شناخته میشود، حاوی گایافنزین است.
۴. مسکنها (برای بدندرد، گلودرد و تب)
ممکن است در سرماخوردگی دچار دردهای مختلفی شوید، ازجمله بدندرد، سردرد، گلودرد و گوشدرد. این علائم معمولا در سرماخوردگی نسبت به بیماریهای جدیتری مثل آنفولانزا خفیفتر است. بااینحال، اگر ناخوش هستید و نمیتوانید استراحت داشته باشید، مسکنها میتوانند در تسکین این دردها و همچنین تب به شما کمک کنند. رایجترین داروهای مسکن و تببُر عبارتاند از:
- استامینوفن (قرص و شربت)
- ایبوپروفن یا ادوالژین (قرص و شربت)
- ناپروکسن (قرص و شیاف)
۵. قرصهای سرماخوردگی ترکیبی
داروهای ترکیبی سرماخوردگی حاوی چند دارو از جمله مسکن، ضداحتقان، آنتیهیستامین و گاهی ضدسرفه نیز هستند. بهطورکلی به این قرصها، قرص سرماخوردگی بزرگسالان یا Adult Cold میگویند و ممکن است ترکیب داروها در هر کدام متفاوت باشد. برخی از رایجترین انواع این قرصها عبارت است از:
- کلد استاپ: هر قرص کلد استاپ حاوی ۵۰۰ میلیگرم استامینوفن، ۳۰ میلیگرم سودوافدرین و ۲۵ میلیگرم دیفن هیدرامین است که به ترتیب میتواند اثرات ضددرد، ضداحتقان بینی و ضدحساسیت داشته باشد.
- کلداکس: انواع مختلفی از قرص کلداکس در بازار دارویی موجود است. کلداکس آنفلوانزا حاوی ۵۰۰ میلیگرم استامینوفن بهعنوان مسکن و ۵ میلیگرم فنیل افرین بهعنوان ضداحتقان است. کلداکس روز حاوی ۵۰۰ میلیگرم استامینوفن بهعنوان مسکن، ۵ میلیگرم فنیل افرین بهعنوان ضداحتقان و ۱۵ میلیگرم دکسترومتورفان بهعنوان ضد سرفه است. کلداکس شب علاوهبر این ترکیبات، ۲ میلیگرم کلرفنیرامین نیز بهعنوان آنتیهیستامین دارد و بهدلیل خوابآوری همین جزء، برای مصرف شبانه تولید شده است.
- کوریزان: قرص کوریزان حاوی ۳۲۵ میلیگرم استامینوفن، ۲ میلیگرم کلرفنیرامین و ۵ میلیگرم فنیل افرین است که بهترتیب اثرات ضددرد و تب، ضدحساسیت و ضداحتقانی را فراهم میکنند.
۶. آمپولهای سرماخوردگی
هرچند علائم سرماخوردگی معمولا خفیف بوده و نیازی به دریافت داروی تزریقی نیست، اما در صورت لزوم شکل تزریقی برخی داروها میتواند به تسکین سریعتر علائم شما کمک کند.
- آمپول کلرفنیرامین: کلرفنیرامین یکی از داروهای آنتیهیستامین نسل اول بوده که شکل تزریقی آن میتواند به تسکین سریعتر علائم حساسیتی (از جمله آبریزش بینی و عطسه) کمک کند.
- آمپول دگزامتازون: ممکن است زمانی که با علائم آزاردهنده سرماخوردگی دستوپنجه نرم میکردید، این دارو برای شما تجویز شده باشد. هرچند دگزامتازون که یک کورتیکواستروئید است، میتواند التهاب را بهخوبی کاهش دهد. البته دقت کنید که کاربرد اصلی این دارو، مبارزه با سرماخوردگی نیست. چراکه این دارو با سرکوب سیستم ایمنی، التهاب را کاهش میدهد. این کار میتواند مبارزه بدن با ویروسها را سخت کند.
- آمپول آپوتل: آپوتل در واقع نام تجاری شکل تزریقی استامینوفن است. زمانیکه قادر به خوردن دارو نباشید یا نیاز به اثر فوری داروی مسکن یا تببُر داشته باشید، ممکن است پزشک این دارو را داخل سرُم برای شما تجویز کند.
- آمپول فنیلافرین: هرچند فنیل افرین یک داروی ضداحتقان بوده و از شکل خوراکی آن به همین منظور استفاده میشود، اما استفاده از شکل تزریقی آن برای سرماخوردگی و خاصیت ضداحتقانی رایج نیست. کاربرد آمپول فنیل افرین، افزایش فشار خون در بیمارانی است که دچار افت فشار شدید شدهاند.
چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
سرماخوردگی ویروسی معمولا با استراحت، درمانهای خانگی و داروهای بدون نسخه بهبود مییابد؛ اما در صورت داشتن هر یک از علائم زیر، از پزشک کمک بگیرید:
- تب شدید
- درد قفسه سینه
- گوش درد
- تشدید آسم یا مشکل در تنفس
- طول کشیدن علائم بیش از ۱۰ روز
- بدتر شدن علائم پس از ۱۰ روز
جمعبندی
سرماخوردگی بیماری سادهای است اما در صورت بیتوجهی، میتواند به عفونتهای جدیتر مانند سینوزیت یا برونشیت تبدیل شود. استفادهی صحیح از داروهای ضداحتقان، ضدتب، ضدسرفه و مکملهای تقویتی میتواند علائم را کنترل کرده و روند بهبود را سرعت بخشد.
با این حال، بهترین درمان همیشه پیشگیری و تقویت سیستم ایمنی بدن است: تغذیه متعادل، خواب کافی، شستوشوی مکرر دستها و پرهیز از تماس نزدیک با افراد بیمار، میتواند شما را از ابتلا به سرماخوردگی تا حد زیادی محافظت کند.
در نهایت، بدن با حمایت مناسب خود را بازسازی میکند — کافی است به آن فرصت و مراقبت لازم را بدهیم.
