اگزما در پاییز؛ علت و راه های درمان
چرا پوست در فصل پاییز خشک و تحریکپذیر میشود؟
اگزما در پاییز؛ علت و راه های درمان
با آمدن پاییز، هوا خشکتر و خنکتر میشود و میزان رطوبت در محیط کاهش مییابد. این تغییر دمای ناگهانی، میتواند تأثیر مستقیمی بر سلامت پوست داشته باشد.
یکی از مشکلات شایع در این فصل، تشدید اگزما یا همان درماتیت آتوپیک است.
اگزما نوعی التهاب پوستی است که باعث خشکی، خارش، قرمزی و پوستهریزی میشود.
هرچند ممکن است در هر فصلی بروز کند، اما پاییز و زمستان زمانهایی هستند که بسیاری از مبتلایان، بدتر شدن علائم را تجربه میکنند.
در این مقاله، بهطور کامل بررسی میکنیم که چرا اگزما در پاییز تشدید میشود، چه عواملی باعث تحریک آن هستند و چه راهکارهایی برای کنترل و درمانش وجود دارد.
اگزما چیست و چه علائمی دارد؟
اگزما یک بیماری التهابی مزمن پوستی است که در آن سد محافظ پوست آسیب میبیند و پوست توانایی خود را برای حفظ رطوبت از دست میدهد.
در نتیجه، محرکهای محیطی و مواد آلرژن راحتتر وارد پوست میشوند و باعث التهاب و خارش میگردند.
علائم اگزما میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما شایعترین نشانهها عبارتاند از:
-
خشکی و زبری پوست
-
خارش شدید، بهویژه در شب
-
قرمزی و التهاب
-
ترکهای پوستی و پوستهریزی
-
گاهی ترشح یا زخم در نواحی خارشدار
در کودکان معمولاً نواحی گونه، آرنج و پشت زانو درگیر میشود، اما در بزرگسالان بیشتر در دستها، گردن، صورت یا پاها دیده میشود.
چرا اگزما در فصل پاییز بدتر میشود؟
با تغییر فصل از تابستان به پاییز، چند عامل همزمان باعث تحریک و خشکی پوست میشوند. در ادامه مهمترین علتهای تشدید اگزما در این فصل را بررسی میکنیم:
۱. کاهش رطوبت هوا
هوای پاییز معمولاً خشکتر است و رطوبت محیط بهشدت کاهش مییابد.
در نتیجه پوست، آب خود را سریعتر از دست میدهد و سد محافظ طبیعی آن ضعیفتر میشود.
خشکی بیش از حد پوست، خارش و التهاب را تشدید میکند.
۲. استفاده از وسایل گرمایشی
با سرد شدن هوا، استفاده از بخاری یا شوفاژ آغاز میشود.
گرچه این وسایل محیط را گرم میکنند، اما رطوبت هوا را کاهش میدهند.
این خشکی مصنوعی در خانهها، یکی از دلایل اصلی افزایش اگزما در پاییز و زمستان است.
۳. تغییر دمای ناگهانی بین محیط داخل و خارج
تفاوت زیاد دمای خانه (گرم) و هوای بیرون (سرد) باعث میشود پوست نتواند بهسرعت خود را با شرایط جدید تطبیق دهد.
این تغییر ناگهانی دما، استرس حرارتی ایجاد کرده و خشکی پوست را بیشتر میکند.
۴. لباسهای ضخیم و مواد مصنوعی
پوشیدن لباسهای پشمی یا با الیاف مصنوعی ممکن است پوست حساس را تحریک کند.
اصطکاک لباس با پوست خشک، خارش را تشدید کرده و در افراد مبتلا به اگزما باعث التهاب بیشتر میشود.
۵. کاهش تعریق و تماس کمتر با آفتاب
در فصلهای سرد، تعریق بدن کمتر میشود و پوست کمتر در معرض نور خورشید قرار میگیرد.
در نتیجه، میزان ویتامین D در بدن کاهش یافته و سیستم ایمنی پوست ضعیفتر میشود.
این عامل نیز میتواند در تشدید اگزما نقش داشته باشد.
راههای پیشگیری از تشدید اگزما در پاییز
با رعایت چند نکته ساده، میتوان از بدتر شدن اگزما در پاییز جلوگیری کرد و پوست را مرطوب و سالم نگه داشت.
۱. مرطوبکننده، مرطوبکننده و باز هم مرطوبکننده!
اصلیترین راه مقابله با خشکی پوست، استفادهی منظم از کرم یا لوسیون مرطوبکننده است.
مرطوبکنندهها با ایجاد لایهای محافظ روی پوست، مانع از تبخیر آب میشوند.
نکات مهم در انتخاب و استفاده:
-
از کرمهای بدون عطر، بدون الکل و مخصوص پوست حساس استفاده کنید.
-
بلافاصله بعد از حمام (زمانی که پوست هنوز کمی مرطوب است) کرم را بزنید تا رطوبت حفظ شود.
-
نواحی خشک مانند دستها، پاها و آرنجها را چند بار در روز چرب کنید.
محصولاتی که حاوی سرامید، گلیسرین، وازلین یا شیباتر هستند، برای پوستهای اگزمایی مناسباند.
۲. کاهش زمان حمام و استفاده از آب ولرم
حمام طولانی با آب داغ، چربی طبیعی پوست را از بین میبرد و باعث خشکی میشود.
بهتر است:
-
مدت زمان دوش گرفتن کمتر از ۱۰ دقیقه باشد.
-
از آب ولرم (نه خیلی گرم) استفاده کنید.
-
از شویندههای ملایم و غیرصابونی استفاده شود.
-
پس از حمام، پوست را با حولهی نرم خشک کرده و بلافاصله کرم مرطوبکننده بزنید.
۳. انتخاب لباس مناسب
لباسهایی از جنس پنبه یا نخ طبیعی برای پوستهای حساس مناسبترند.
از پوشیدن لباسهای زبر یا پشمی که پوست را میخاراند پرهیز کنید.
اگر لازم است لباس گرم بپوشید، ابتدا یک لایه نخی زیر لباس پشمی بپوشید تا تماس مستقیم با پوست کاهش یابد.
4. مراقبت از دستها
دستها بیش از سایر قسمتهای بدن در معرض شستوشو و تماس با مواد شوینده قرار دارند، بهویژه در فصل سرما که پوست حساستر است.
برای مراقبت از دستها:
-
هنگام شستن ظرفها از دستکش استفاده کنید.
-
پس از هر شستوشو، کرم مرطوبکننده بزنید.
-
از شویندههای ملایم بدون عطر و سولفات استفاده کنید.
5. تغذیهی مناسب و دریافت ویتامینها
سلامت پوست ارتباط مستقیم با تغذیه دارد.
رژیم غذایی غنی از ویتامینها و اسیدهای چرب ضروری میتواند شدت اگزما را کاهش دهد.
مواد غذایی مفید شامل:
-
ماهیهای چرب (مانند سالمون و تن) سرشار از امگا ۳
-
میوهها و سبزیهای تازه (بهویژه هویج، کلم بروکلی، پرتقال و انار)
-
مغزها مانند بادام و گردو
-
نوشیدن آب کافی در طول روز
همچنین، بررسی سطح ویتامین D در پاییز و مصرف مکمل در صورت نیاز (با مشورت پزشک) میتواند در کاهش التهاب مؤثر باشد.
درمان اگزما در پاییز
درمان اگزما بسته به شدت علائم، ممکن است شامل داروهای موضعی یا روشهای مراقبتی خانگی باشد. در موارد خفیف، معمولاً مرطوبکنندهها و پرهیز از محرکها کافی است؛ اما در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است درمانهای زیر را تجویز کند:
۱. کرمها و پمادهای ضدالتهاب
پمادهای حاوی کورتیکواستروئید موضعی (مانند هیدروکورتیزون) برای کاهش التهاب و خارش تجویز میشوند.
این داروها باید طبق دستور پزشک استفاده شوند تا از نازک شدن پوست جلوگیری شود.
۲. کرمهای غیرکورتونی
داروهایی مانند تاکرولیموس یا پیمکرولیموس برای درمان طولانیمدت اگزما مفید هستند و معمولاً عوارض کمتری دارند.
۳. داروهای ضدخارش یا آنتیهیستامین
در مواردی که خارش شدید باعث بیخوابی یا زخم شدن پوست شود، پزشک ممکن است آنتیهیستامین تجویز کند.
۴. درمانهای طبیعی و مکمل
درمانهای خانگی مانند استفاده از روغن نارگیل، آلوئهورا، جو دوسر یا حمام ولرم با نمک اپسوم میتواند به تسکین خارش و نرم شدن پوست کمک کند.
اما باید دقت شود که این روشها جایگزین درمان دارویی نیستند، بلکه مکمل آن محسوب میشوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم اگزما با مراقبتهای خانگی بهبود پیدا نکرد یا نشانههایی مانند موارد زیر مشاهده شد، حتماً باید به پزشک مراجعه شود:
-
ترشح زرد یا زخم باز روی پوست (نشانهی عفونت)
-
خارش بسیار شدید و غیرقابل کنترل
-
گسترش لکههای قرمز یا پوستهدار به بخشهای دیگر بدن
-
اختلال در خواب یا زندگی روزمره بهدلیل خارش
تشخیص درست نوع اگزما و درمان دقیق، تنها توسط متخصص پوست ممکن است.
جمعبندی
فصل پاییز با همهی زیباییهایش، میتواند برای پوست چالشبرانگیز باشد.
هوای خشک، گرمایش داخلی، تغییر دما و کاهش رطوبت، همگی عواملی هستند که باعث تشدید اگزما میشوند.
با مرطوب نگه داشتن پوست، پرهیز از محرکها، استفاده از کرمهای مناسب، تغذیهی سالم و مدیریت استرس میتوان از بروز یا شدت یافتن اگزما در این فصل پیشگیری کرد.
پوست شما اولین سد دفاعی بدن است — با مراقبت درست، میتوانید در روزهای خنک و خشک پاییز نیز پوستی آرام، نرم و سالم داشته باشید.
