دکتر محسن تقوی در اهواز

✔فتق دیسک یا بیرون زدگی دیسک چیست ؟

دیسک­های ضعیف شده به دلیل سن یا ضربه، دچار برآمدگی یا پارگی میشوند که موجب فشار بر روی ریشه ­های عصبی نخاعی شده که می­توانند درد شدید در گردن و دستها یا کمر و پاها (سیاتیک) ایجاد کنند که به این حالت فتق دیسک گردن یا کمر می ­گویند.

✔عوامل ایجاد کننده دیسک کدامند ؟

– افزایش سن
– اضافه وزن
– مصرف سیگار
– مشاغلی که خطر عوارض بلند کردن اجسام سنگین در آن زیاد است .
– خم کردن بیش از حد گردن

✔دیسک گردن و کمر چیست ؟

دیسک بالشتکی نرم است که بین مهره‌های ستون فقرات قرار می‌گیرد و اجازه می‌دهد که مهره‌های استخوانی روی هم بلغزند و همچون کمک فنر ضربات و فشارهای وارده به ستون فقرات را تعدیل می‌کند.

اگر بین مهره‌های استخوانی، دیسک وجود نداشت، ما نمی‌توانستیم به راحتی کمر و گردن خود را به جلو و عقب خم کنیم و یا به طرفین بچرخانیم.

بخشی از ساختمان دیسک گردن و کمر که حالت غضروف مانند دارد، به آنها اجازه می‌دهد که با تغییر شکل خود فشار وارده را تحمل نمایند. دیسک‌های ناحیه گردنی نازکتر هستند و دیسک‌های ناحیه کمر ضخیم‌تر می‌باشند.

✔علائم دیسک کمر و گردن

۶ دیسک بین مهره‌ای در ستون فقرات گردنی وجود دارد. هر دیسک گردن بین مهره‌های مجاور (یکی در بالا و دیگری در پایین) قرار دارد تا بدن مهره‌ها را تحت فشار قرار دهد و به توزیع بار از گردن و سر در بالا کمک کند.

اگر فشار وارده بر ستون فقرات بیشتر از حدی باشد که دیسک‌های بین مهره‌ای بتوانند با تغییر شکل خود آن را تعدیل کرده و تحمل نمایند، بیرون‌زدگی دیسک اتفاق می‌افتد. در این حالت بخشی از دیسک از جایگاه طبیعی خود بیرون می‌زند که به آن فتق دیسک (Disc Herniation) گفته می‌شود.

البته در موارد شدیدتر، دیسک ممکن است، پاره شود که علائم شدیدتری ایجاد می‌کند. بیرون زدگی دیسک باعث ایجاد فشار بر عصب‌هایی می‌شود که از نخاع خارج می‌شوند.

✅مراحل بیرون زدن یک دیسک

فرایند فتق یک دیسک شامل ۴ مرحله است به طوری که در زیر  نشان داده شده:

✔دژنرسانس : در طول مرحله ی اول، نوکلئوس پالپوزوس به دلیل تغییرات شیمیایی مرتبط با سن ضعیف می شود. در این مرحله بیرون زدگی (فتق) به وجود نمی آید و تنها دیسک انعطاف پذیری خود را از دست داده و توانایی ضربه گیری آن کم تر می شود.

✔برآمدگی دیسک: در طول این مرحله، شکل یا محل دیسک تغییر می کند. همچنین یک برآمدگی کوچک شروع به تشکیل شدن کرده که ممکن است بسته به محل آن، به نخاع یا اعصاب آن فشار وارد کند.

✔ پارگی دیسک: طی این مرحله هسته ی ژله مانند دیسک دیواره آن را سوراخ می کند ولی همچنان درون دیسک باقی می ماند.

✔ جدا شدن بخش پاره شده ی دیسک: طی مرحله ی آخر نوکلئوس پالپوزوس (هسته ی دیسک) از دیواره ی دیسک عبور کرده و وارد کانال نخاعی می شود.

✅درمان:

درمان کنسرواتیو (محافظه کارانه) بدون جراحی اولین قدم برای بهبودی است برای درمان پارگی دیسک گردن است و ممکن است شامل موارد زیر باشد: دارو درمانی، استراحت ، ماساژ ، ورزش درمانی ، تمرینات سر و گردن در خانه ، آب درمانی ، کاریوپراکتیک و مدیریت درد. بیش از ۹۵% افراد مبتلا به درد بازو در اثر بیرون زدگی دیسک گردن ، در عرض ۶ هفته بهبودی یافته و به فعالیت های طبیعی باز می گردند. اگر بدن فردی به درمان محافظه کارانه پاسخ نداده یا علائم بد تر شوند، ممکن است جراح ستون فقرات عمل جراحی دیسک گردن را پیشنهاد کند

دارودرمانی :پزشک ممکن است مسکن ، دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) و یا استروئید برای درمان دیسک گردن شما تجویز کند. بعضا شل کننده های عضلانی نیز برای گرفتگی ماهیچه ها تجویز می شوند.

دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مثل آسپرین و ناپروکسین ، نمونه هایی از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی اند که به منظور کاهش التهاب و درد ناشی از عوارض دیسک گردن به کار می روند.

مسکن هایی مثل استامینوفن جهت کاهش درد به کار رفته ولی اثر ضد التهابی NSAIDs را ندارند.

شل کننده های مثل متاکاربامول (روباکسین) ، کاریسوپرودول (سوما) و سیکلوبنزاپرین (فلکسریل) ممکن است به منظور کنترل اسپاسم (گرفتگی) های عضلانی به کار رود.

استروئید ها ممکن است جهت کاهش التهابات تجویز شده و به صورت خوراکی (متیل پردنیزولون) در یک دوره ی ۵ روزه، با کاهش متوالی دوز، مصرف شوند. مزیت این دارو ها در سرعت زیاد رفع درد می باشد. (کم تر از ۲۴ ساعت)

تزریق استروئید در محل بیرون زدگی دیسک ممکن است در موارد درد شدید تجویز شود این روش که به کمک فلوروسکوپی انجام می شود، عبارت است از تزریق استروئید و یک داروی بی حسی به به فضای اپیدورال ستون مهره به منظور کاهش التهاب .

ورزش و فیزیوتراپی: هدف ورزش درمانی، کمک به بیمار برای رسیدن هر چه زود تر به فعالیت و جلوگیری از آسیب مجدد است. فیزیوتراپیست ها می توانند روش های صحیح ایستادن، بلند کردن اجسام و راه رفتن را آموزش داده و با بیمار به منظور کشیدن و قدرتمند کردن عضلات گردن، شانه و بازو همکاری کنند. ورزش گردن و تمرینات تقویتی، عناصر اصلی درمان بوده و باید جزئی از زندگی فرد شوند.

✔تومور مغزی:
تومور مغزی یک توده یا رشد غیر طبیعی سلول ها در مغز میباشد انواع مختلفی از تومور های مغزی وجود دارد که برخی از آنها غیر قابل تشخیص هستند (خوش خیم) و برخی سرطانی یا بد خیم هستند. در تعریف تومور مغزی باید گفت رشد یک توده غیرطبیعی در مغز است که امکان دارد خوش خیم یا بدخیم باشد یا به عبارتی نوعی نئوپلاسم داخل جمجمه ای سخت و تو پُر، و یا یک تومور (رشد غیر طبیعی سلولی)، در داخل مغز و یا کانال مرکزی نخاع است.

تومور های مغزی میتوانند در مغز شروع شوند یا در قسمت های دیگر بدن آغاز شوند و سپس به سمت مغز گسترش یابد. سرعت رشد تومور های مغزی میتواند متفاوت باشد؛سرعت رشد و همچنین محل تومور مغزی تعیین کننده آن است که چگونه عملکرد سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار میدهد درمان تومور مغزی بستگی به نوع و اندازه و محل ایجاد آن دارد.

بیش از ۹۰ درصد افرادی که سردرد دارند تومور مغزی ندارند؛ پس این چند مورد را به عنوان علائم خطر سردرد به ذهن بسپارید:سردرد صبحگاهی که علیرغم شدت زیاد در صبح به تدریج تا ظهر بهتر و کمتر میشود؛ سردردی که روز به روز و هفته به هفته در حال تشدید است و معمولا به داروهای مسکن جواب نمیدهد؛ اگر سردرد مزمن قبلی مثل میگرن به تازگی در حال بدتر شدن است یا فرم آن عوض شده و در نهایت اینکه علایم مهم دیگری مثل تهوع، استفراغ، تاری دید، اختلال در راه رفتن و یا ضعف در اندامها در کنار سردرد ایجاد شود.

مهمترین دلیل بروز شایعترین تومورهای مغزی چیزیست که در اختیار کسی نیست؛ ژنتیک! سابقه تومور مغزی در خانواده، سابقه هر نوع سرطان در نقاط دیگر بدن در فرد، تشنج، هر نوع خواب آلودگی یا کاهش سطح هوشیاری، تغییرات تدریجی در عملکرد مغزی که ممکن است طی چند هفته یا چند ماه به تدریج بدتر و بدتر شود مثل تاری دید، دوبینی، سرگیجه، کاهش شنوایی، اشکال در درک طعم یا بوی غذا، اختلال تعادل، احساس ضعف در دست یا پا و تغییرات پیشرونده خلقی مانند پرخاشگری، افسردگی یا بدبینی.

✅انواع تومور مغزی :

· نوروم آکوستیک

· استروسیتوما

· متاستاز مغزی

· کارسینوما

· گلیوبلاستوما

· تومور های امبریونال

· گلیوما

· مدولوبلاستوما

· منینگیوما

· تومور های مغزی کودکان

· مننژبوم

· و تومور های هیپوفیز

✅انواع مختلفی از تومور های اولیه مغز وجود دارد:

✔گلیوماس:

این تومورها در مغز یا نخاع شروع میشوند و شامل آستروسیتوم ها ، اپندیموما، گلوبلاستوما، الیگوستروکتومی ها والیگودندرولیوم هامیشود.

✔مننژیوم:

یک مننژیوم ، یک تومور است که از غشا های مغز و نخاع منینژ تشکیل میشود.که اکثر آنها غیر قابل تشخیص میباشد.

✔نوروم آکوستیک:

این تومور ها خوش خیم هستند و در اعصاب که کنترل توازن و شنوایی را از گوش داخلی به مغز کنترل میکند ، توسعه میابد.

✔آدنوم هیپوفیز:

اینها اغلب خوش خیم هستند و در غده هیپو فیز مغز ایجاد میشود.این تومور ها میتواند با تاثیر بر روی هورمون های هیپوفیز کل بدن را تحت تاثیر قرار دهند.

✔مدولوبلاستوم:

این ها شایع ترین تومور های سرطانی در کودکان میباشند. در قسمت پسین مغز شروع میشوند و تمایل دارند که از طریق مایع نخاعی گسترش یابند. این تومور ها در بزرگسالان کمتر اتفاق میوفتد.

✔تومور های سلول های بنیادی:

این تومور ها ممکن است در کودکی که در آن بیضه ها و یا تخمدان ها شکل میگیرند، ایجاد شود.که گاهی میتوانند بر سایر قسمت های بدن مانند مغز نیز تاثیر بگذارند.

✔کرانیوفارنژیوم:

این تومور های نابارور در نزدیکی غده هیپوفیز که در آن هورمون های ترشح میشود که بسیاری از اعمال بدن را کنترل میکنند، شروع می شود.

همانطور که گسترش میابد، میتواند غده هیپوفیز و دیگر ساختار های مغز را نیز تحت تاثیر قرار دهد

دکتر محسن تقوی در اهواز